Powieść, która zapoczątkowała nurt współczesnej polskiej literatury science fiction, została napisana na zamówienie oficyny "Czytelnik". Książka doskonale pokazuje drogę, jaką przeszedł w swojej twórczości autor "Solaris". Stworzeni w okresie socrealizmu, kiedy literatura obowiązkowo pokazywała lukrowane życie ludu pracującego miast i wsi, musieli "Astronauci" złożyć hołd panującej wówczas bezwzględnie doktrynie. Jednak na tle dydaktycznej produkcji literackiej, nieuniknione koneksje polityczne książki Lema były na tyle subtelne, że książka okazała się wielkim sukcesem w krajach całego bloku wschodniego i utorowała autorowi drogę na prawdziwe szczyty literackie.

SPIS TREŚCI

Słowo wstępne

Część pierwsza. KOSMOKRATOR

• Bolid syberyjski
• Raport
• Planeta Wenus
• 11,2 kilometra na sekundę
• Lekcja astronautyki
• Profesor Czandrasekar

Część druga. DZIENNIK PILOTA

• Hannibal Smith
• Navigare necesse est
• Martwy glob
• Kancz
• Gwiazda Ziemi
• Lot w chmurach
• Pilot
• Reguła korkociągu
• Czarna Rzeka
• Eksperyment
• Wielka Plama
• Profesor Lao Czu
• Miasto
• Piotr Arseniew
• Załoga

Nota wydawnicza

Opowiadania wzorowane na mitach i ludowych przypowieściach spajają dwa obce sobie światy: feudalny i cybernetyczny. Śmiały eksperyment artystyczny jest – jak zazwyczaj u Lema – głęboko zakorzeniony w tradycji literackiej, a “Bajki robotów” zdobyły trwałe miejsce w dorobku europejskiej kultury. Opowiadanie “Jak ocalał świat” stało się kanwą dla Doodle’a, którym wyszukiwarka Google uczciła Lema w kilkunastu krajach świata. Niniejsze wydanie “Bajek robotów” zostało uświetnione ilustracjami znakomitego grafika Daniela Mroza.

Konstruktorzy Trurl i Klapaucjusz rywalizują ze sobą, tworząc inne roboty, maszyny, cywilizacje a nawet całe światy. Potrafią wszystko, lecz to i tak bardzo niewiele. Uporczywie uszczęśliwiany przez nich kosmos zaskakująco przypomina przyziemną ludzką rzeczywistość: spotkamy w nim tyranów, przesądnych mieszkańców, żądnych władzy krętaczy i naiwnych społecznych meliorystów. Robocie opowiastki filozoficzne Lem osłodził typowym dla siebie, absurdalnym i wyrafinowanym humorem. Wydanie pełne (450 stron druku) wraz z opowiadaniami “Jak ocalał świat”, “Wielkie lanie” oraz “Maszyną Trurla”, ozdobione ponad 40 rycinami Daniela Mroza. Lektura obowiązkowa!

“Doskonała próżnia” jest formą wyrafinowanej zabawy z czytelnikiem, innymi książkami, konwencjami i teorią literatury. Streszczenia i analizy fikcyjnych utworów pisarskich wykraczają poza samą parodię modnych kierunków artystycznych. Uzupełniają je teksty, będące apokryficzną wersją nauki, takie jak fascynująca koncepcja Kosmosu jako Gry, przedstawiona w “Nowej Kosmogonii”.

Ijon Tichy przetrząsa najbardziej odległe zakamarki wszechświata, aby dotrzeć do uniwersalnych prawideł na temat ludzkiej natury i kultury. Nieustraszony gwiazdokrążca, potomek Guliwera i barona Münchhausena, odkrywa egzotyczne planety wyposażony tylko w trzeźwy sceptycyzm oraz otwarty umysł. Niepowtarzalny komizm opowieści Ijona Tichego połączony z przenikliwym zmysłem obserwacyjnym ich autora stawiają “Dzienniki gwiazdowe” w szeregu arcydzieł światowej literatury.

Ziemska rakieta dociera na planetę Eden, jednak lądowanie kończy się katastrofą. Kosmonauci odkrywają zdumiewające formy życia i cywilizację, opartą w całości na osiągnięciach biotechnologii. "Eden" jest pasjonującą historią eksploracji, stopniowego poznawania obcej przyrody i kultury poprzez szereg doświadczeń, hipotez, wreszcie emocjonujących wędrówek, w trakcie których Ziemianie muszą na bieżąco interpretować napotkane fenomeny, których sens wymyka się ich pojęciowej aparaturze.

Awanturnicza akcja przedstawia ziemską misję, która przybywa w pobliże zamieszkanej przez istoty rozumne planety w celu nawiązania kontaktu. Chociaż ludziom udaje się pokonać własną śmierć, pokonać – dzięki niezwykłej fizyce „czarnych dziur” – barierę czasu, zyskać potęgę pozwalającą niszczyć ciała niebieskie, to jednak wciąż prawdziwy kłopot sprawia im pokonanie bariery Inności i porozumienie z obcą formą życia.

Spis treści

• Las Birnam
• Narada
• Rozbitek
• SETI
• Beta Harpii
• Kwinta
• Łowy
• Księżyc
• Zwiastowanie
• Atak
• Demonstracja siły
• Paroksyzm
• Eschatologia kosmiczna
• Bajka
• Sodoma i Gomora
• Kwintanie

Proponowana przez Lema nowatorska koncepcja odbioru dzieła literackiego wyprzedza o dobre kilkanaście lat trendy interpretacyjne w postaci modnego obecnie pragmatyzmu Stanleya Fisha. Zgodnie z nią utwór literacki jest tylko projektem, zbiorem znaków kryjącym w sobie gamę możliwych odczytań i tak naprawdę zawdzięcza swoje istnienie aktywności odbiorców, która dopiero porządkuje go i powołuje do życia. Teoria dzieła literackiego stanowi jednak dla Lema jedynie punkt wyjścia do rutynowych poszukiwań uniwersalnej teorii wszystkiego. Jak pisał Henryk Markiewicz: "Filozofia przypadku" traktuje na każdy temat – "od kosmologii poprzez powstanie życia na Ziemi i lingwogenezę aż do faszyzmu i stripteasu".

SPIS TREŚCI:

Przedmowa

Wstęp do II wydania

Komentarz do III wydania

I. Wstęp

II. Sformułowanie programu

III. Przedpole

• Fenomenologiczna teoria dzieła
• Problemy językowe, literackie i estetyczne

IV. Kreacja dzieła

V. Semantyka i pragmatyka

• Znak i symbol
• Język: introspekcja i substrat neuralny
• Reprezentacja jako antynomia: obecna nieobecność
• Matryce kulturowe semantyki

VI. Informacjonistyka i logika

• Dzieło: informacja strukturalna i selektywna
• Dzieło: ujęcie logiczne i empiryczne

VII. Cybernetyka stosowana

• Wstęp
• Ograniczenie metody
• Sterowanie i gra
• Mechanizmy odbioru
• Szum w literaturze
• Klasyfikacje kodów
• Modelowanie w nauce i w literaturze

VIII. Los społeczny, czyli znaczenie dzieła

• Wstęp
• Sprawdziany społeczne znaczeń
• Filtr, czyli znawcy literatury
• Stochastyczny los dzieła
• Arcydzieło zdemaskowane
• Kariera falsyfikatu

IX. Nowoczesność, czyli przypadek

• Wstęp
• Rekapitulacja i krok naprzód
• Nowa powieść i nowa fizyka
• Nowa powieść i matematyka

X. Modele dzieła

• Modele biologiczne dzieła
• Granice modelu biologicznego. Model fikcji literackiej
• Obiekty informacyjne i obiekty fizyczne
• Stochastyczny model dzieła
• Podsumowanie

XI. Granice wzrostu kultury

• Sacrum i profanum
• Kłopoty z definicją kultury
• Skąd się wzięła kultura?
• Losowość w kulturze
• Patologia kultury

XII. Literatura i poznanie

• Wstęp
• Teoria i praktyka literatury
• Czas przeszły dokonany
• Imię róży
• Mała medytacja pod mottem Habent sua fata libelli
• Małej medytacji część druga
• Jak stworzyć czytelników?
• Czas przyszły lub inny
• Wstęp
• Wizja lokalna
• Bilans

XIII. Wycieczka w genologię

• Todorova typologia fantastyki
• Literatura jako antynomia
• Strukturalizm i aksjologia

XIV. Wprowadzenie w metakrytykę

• Bezwiedność literatury
• Dwa zbiory i jeden przykład
• Model krytyki
• Protokół lektury
• Konkretyzacja i ocena
• Metazoil
• Zagadka języka

XV. Szczypta praktyki

XVI. Zakończenie

Posłowie

Nota wydawnicza

Przypisy

Co niesie ze sobą tajemniczy sygnał z kosmosu, który uczeni ochrzcili mianem “Głosu Pana”? Czy przypadkiem odkryta neutrinowa transmisja jest dobroczynnym przesłaniem od naszych starszych braci w rozumie? Czy też raczej zawiera śmiertelnie niebezpieczny przepis na broń masowego rażenia? Próby rozwiązania tej zagadki, podejmowane przez najtęższe umysły epoki, stanowią równocześnie poszukiwanie granic ludzkiego poznania.

Historia skonstruowanego dla celów militarnych superkomputera, który kategorycznie odmawia służby wojskowej, aby poświęcić się rozważaniom filozoficznym. Lem patrzy na człowieka z ponadludzkiej perspektywy: oddaje głos wyższemu intelektowi, który prezentuje nam nowatorski i nieszablonowy sposób myślenia. Porywające wykłady Golema cechuje żelazna logika i dyscyplina wywodu, bezkompromisowość oraz niezwykła otwartość światopoglądu.

Były kosmonauta próbuje wyjaśnić tajemniczą serię zgonów amerykańskich turystów we Włoszech. Dynamiczna i pełna nieoczekiwanych zwrotów akcja wykracza poza zwyczajową fabułę powieści sensacyjnej – postępująca złożoność świata sprawia, że w śledztwie kluczową rolę zaczyna odgrywać statystyka.

W jednej ze swych najbardziej karkołomnych wypraw Ijon Tichy przedziera się przez kolejne warstwy halucynacji w poszukiwaniu rzeczywistości. Futurystyczna wizja przeludnionej Ziemi jest pesymistyczna i zarazem niewymownie zabawna. Groteskowa powieść Lema bywa często wskazywana jako pierwowzór Matrixa braci Wachowskich.

Zebrane w tym tomie opowiadania pochodzą z różnych czasów, traktują o różnorodnych sprawach, jednak wszystkie starają się odpowiadać na najgłębiej w samym autorze zakorzenione i wciąż przez dziesięciolecia powracające pytania natury filozoficznej. Dają też próbkę niezwykłego kunsztu Lema w przetwarzaniu typowych wątków fantastyki w oryginalny i wielowarstwowy dyskurs o istocie człowieczeństwa i możliwości wyjścia ku innemu już, nieczłowieczemu myśleniu.

SPIS TREŚCI:

• Szczur w labiryncie
• Inwazja
• Przyjaciel
• Inwazja z Aldebarana
• Ciemność i pleśń
• Młot
• Formuła Lymphatera
• Pamiętnik
• Prawda
• Maska
• Sto trzydzieści siedem sekund
• Zagadka
• Materac
• Zagadka

Stanisław Lem był nie tylko genialnym pisarzem, ale również błyskotliwym i pełnym pasji krytykiem. Jego przenikliwe, często zaskakujące interpretacje dają nam wyjątkową okazję poznania zakamarków kuchni literackiej, niedostępnych najczęściej dla zwykłych śmiertelników. Książka odkrywa przed nami Lema-czytelnika - uważnego, kompetentnego, zaangażowanego, lecz momentami bezlitosnego i bezkompromisowego wobec kolegów po piórze.

SPIS TREŚCI:

Do moich czytelników

CZĘŚĆ PIERWSZA

• Niebezpieczne związki
• Głos autora w dyskusji nad "Filozofią przypadku"
• Wyznania antysemioty
• Tzvetana Todorova fantastyczna teoria literatury
• O niekonsekwencji w literaturze
• Markiz w grafie
• Science fiction: beznadziejny przypadek – z wyjątkami
• Mój pogląd na literaturę

CZĘŚĆ DRUGA

• O Dostojewskim niepowściągliwie
• "Lolita", czyli Stawrogin i Beatrycze
• Andrzeja Kijowskiego poema narodowe
• Przedmowa do "Torpedy czasu" A. Słonimskiego
• Posłowie do "Wojny światów" H.G. Wellsa
• Posłowie do "Ubika" Ph. Dicka
• Posłowie do "Niesamowitych opowieści" S. Grabińskiego
• Posłowie do "Pikniku na skraju drogi" i "Lasu" A. i B. Strugackich
• O powstaniu powieści "Wizja lokalna"

CZĘŚĆ TRZECIA

• "Summa technologiae". Posłowie do dyskusji
• O poznaniu pozazmysłowym
• Trzydzieści lat później

Bibliografia

Przypisy

“Niezwyciężony” to znakomite połączenie literatury science fiction z elementami powieści sensacyjnej: czytelnik zostaje wciągnięty w sam środek widowiskowej kosmicznej batalii. Pozornie klasyczny opis wojny światów kryje jednak w sobie jednak dużo głębszą refleksję: na ile człowiek pozostaje zakładnikiem swojej ślepej skłonności do dominacji oraz stworzonej w tym celu technologii?

Pilot Pirx to sympatyczny, trochę gapiowaty chłopak z sąsiedztwa, siedzący za sterami gwiazdolotów. Na co dzień boryka się z przyziemnymi bolączkami epoki kosmicznych podróży: chciwymi armatorami, niesforną załogą i zdezelowaną flotą. Pirx doskonale radzi sobie jednak również w sytuacjach ekstremalnych, wymagających twórczego myślenia oraz niekonwencjonalnych zachowań. Sensacyjne historie, w których pobrzmiewają echa Sherlocka Holmesa, są pretekstem do rozważań na temat istoty człowieczeństwa, jako sumy naszych błędów i niedoskonałości.

„Pamiętnik znaleziony w wannie” to opowieść pracownika wywiadu, który błąka się w gmachu swej wywiadowczej centrali, szukając instrukcji działania. Stopniowo orientujemy się, że jego groteskowe przygody to metafora ludzkiego życia, w trakcie którego także na próżno szukamy istoty, sensu świata i własnej działalności. Historia nasycona jest groteskowym komizmem, a jednocześnie ma cechy sennego koszmaru, z którego – tak jak z Gmachu – nie ma wyjścia.

W ostatniej ze swych podróży Ijon Tichy wyrusza na inspekcję Księżyca, zmienionego przez mocarstwa w gigantyczną zbrojownię i doświadczalny poligon. Dyżurny przedstawiciel ludzkości wraca na Ziemię z uszkodzonym mózgiem, a jednocześnie z ukrytą w nim informacją, na którą dybią wywiady całego świata. Sensacyjna, pełna nieoczekiwanych zwrotów akcji powieść kryje w sobie głęboko ironiczne przesłanie.

Hal Bregg powraca z dalekiej astronautycznej wyprawy. Tymczasem na skutek paradoksu Einsteina na Ziemi upłynęło całe stulecie. Ludzie zostali pozbawieni groźnych zwierzęcych instynktów. Jak odnajdzie się w tym świecie astronauta, traktowany przez zniewieściałe otoczenie jak nieobliczany neandertalczyk?

Najsłynniejsza powieść Lema, należąca do kanonu literatury XX wieku, przetłumaczona na 40 języków i wydana w łącznym nakładzie kilkunastu milionów egzemplarzy. Pomimo dwóch nakręconych z rozmachem filmowych adaptacji pozostaje książką nieustannie odkrywaną na nowo przez kolejne pokolenia czytelników. Przejmująca historia kontaktu z obcą inteligencją stanowi tło dla rozważań o ograniczeniach naszego umysłu i specyfice ludzkiego poznania. Dla jednych historia miłosna, dla innych traktat filozoficzny – arcydzieło Lema wymyka się wszelkim ostatecznym interpretacjom.