SOWA OPAC : Katalog zbiorów

1 wynik

Książka

W koszyku

oceń

Pod osłoną gór : dzieje Rusi Karpackiej i Karpatorusinów / Paul Robert Magocsi ; tłumaczenie Marek Król. - Rzeszów : Libra PL, 2022. - 539, [1] strona, [48] stron tablic : ilustracje, faksymilia, fotografie, mapy, portrety ; 25 cm.

Autor

Magocsi Paul R. (1945- ) Król Marek (1965- )

Forma i typ

Książki Publikacje naukowe

Temat

Rusini Karpaccy Łemkowie Słowianie Kontrreformacja Reformacja Diaspora (ludy i narody) Rewolucja Regionalizm Stosunki etniczne Europa Środkowo-Wschodnia Zakarpacie (Ukraina) Karpaty (góry) Łemkowszczyzna (region etnograficzny) Słowacja Rumunia Polska

Gatunek

Monografia

Dziedzina i ujęcie

Historia Etnologia i antropologia kulturowa

Pierwsza monografia naukowa dotycząca historii Rusi Karpackiej i Karpatorusinów, w której profesor Paul Robert Magocsi, autor o olbrzymim dorobku naukowym (wśród niemal 900 publikacji jego autorstwa jest 41 książek) stawia śmiałą tezę o istnieniu czwartej narodowości wschodniosłowiańskiej. Karpatorusini nigdy nie mieli własnego państwa, lecz od wieków zamieszkiwali ziemie zwane Rusią Karpacką, które dziś leżą w granicach Polski, Słowacji, Ukrainy i Rumunii. Rozsiana po całym świecie diaspora karpatorusińska obecna jest głównie na Węgrzech, w Serbii, Czechach, Chorwacji, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. ,,Jakie sensy kryją się w tym tytule? Lepsze byłoby może sformułowanie: „żadnych przyjaciół prócz gór”, jednak zostało ono już wykorzystane w książce o Kurdach - innym górskim narodzie, który w ostatnich dziesięcioleciach porównywano do Karpatorusinów. Te górskie narody łączy to, że nigdy nie miały własnego państwa, zaś te państwa, w których przyszło im żyć, wywierały zwykle negatywny wpływ na karpatorusińską czy kurdyjską społeczność i kulturę. W przypadku Karpatorusinów presja asymilacyjna trwająca od XIX w. stopniowo wypychała ich z nizin i pogórza z powrotem w stronę gór, a z terenów leżących po ich północnej stronie zostali w XX w. usunięci siłą. Zatem w najlepszym razie wyłącznie góry były dla nich osłoną i schronieniem. Podtytuł wskazuje na dwa istotne elementy: kraj i naród. W kolejnych rozdziałach wykażemy, że w Europie istnieje historyczne terytorium zwane Rusią Karpacką. Nazwa i wiążące się z nią pojęcie są znane niektórym mieszkańcom tej krainy, choć nie znajdziemy jej ani na dawnych, ani na współczesnych mapach. Ziemię tę zamieszkiwali głównie - choć nie wyłącznie - Karpatorusini. Z drugiej strony, byli i są Karpatorusini żyjący - dawniej i dziś - poza terytorium Rusi Karpackiej. Mieszkają w sąsiadujących z nią krajach, na przykład w Serbii, czy też w bardzo odległych, takich jak Stany Zjednoczone i Kanada. Tematem tej książki jest zatem Ruś Karpacka (ziemia), a także Karpatorusini (naród) rozproszeni w różnych zakątkach świata. [...] Pod osłoną gór przypomina nieco podręcznik akademicki. Trzydzieści rozdziałów układa się w zasadzie w porządek chronologiczny, śledząc wydarzenia i procesy historyczne od czasów prehistorycznych do współczesności. Starałem się zachować równowagę między problematyką polityczną, społeczno-gospodarczą i kulturalną (zwłaszcza religijną). [...] Wiele rozdziałów rozpoczyna się od umieszczenia Rusi Karpackiej w szerszym kontekście krajów sprawujących rządy na jej terytorium oraz Europy jako całości. Dlatego Czytelnik będzie mógł się zapoznać z niektórymi aspektami historii Węgier, Polski, Monarchii Habsburgów, Czechosłowacji i Związku Sowieckiego. [fragmenty Przedmowy] [Powyższy opis pochodzi od wydawcy].

Zawiera: 1. Karpatorusini i Ruś Karpacka ; 2. Ruś Karpacka w czasach prehistorycznych ; 3. Słowianie oraz ich przybycie w Karpaty ; 4. Kształtowanie się państwowości w Europie Środkowej ; 5. Ruś Karpacka do początku XVI stulecia ; 6. Reformacja, kontrreformacja i Ruś Karpacka ; 7. Odrodzenie Monarchii Habsburgów na Rusi Karpackiej ; 8. Reformy Habsburgów oraz ich wpływ na Karpatorusinów ; 9. Rewolucja 1848 roku i przebudzenie narodowe Karpatorusinów ; 10. Ruś Karpacka w Austro-Węgrzech (1868-1914) ; 11. Diaspory karpatorusińskie przed I wojną światową ; 12. Ruś Karpacka podczas I wojny światowej (1914-1918) ; 13. Kres dawnego i narodziny nowego ładu (1918-1919) ; 14. Ruś Podkarpacka w Czechosłowacji międzywojennej (1919-1938) ; 15. Preszowszczyzna w Słowacji międzywojennej (1919-1938) ; 16. Łemkowszczyzna w dwudziestoleciu międzywojennnym w Polsce (1918-1939) ; 17. Diaspory karpatorusińskie w okresie międzywojennym (1918-1939) ; 18. Inne narody na Rusi Podkarpackiej w dwudziestoleciu międzywojennym ; 19. Autonomiczna Ruś Podkarpacka i Karpato-Ukraina (1938-1939) ; 20. Ruś Karpacka podczas II wojny światowej (1939-1944) ; 21. Ruś Karpacka w okresie przejściowym (1944-1945) ; 22. Ruś Podkarpacka / Zakarpacie w Związku Sowieckim (1945-1991) ; 23. Preszowszczyzna w powojennej, komunistycznej Czechosłowacji (1945-1989) ; 24. Łemkowszczyzna i Łemkowie w PRL (1945-1989) ; 25. Dawne i nowe diaspory karpatorusińskie (1945-1989) ; 26. Rewolucje 1989 roku ; 27. Postkomunistyczne Zakarpacie - Ukraina ; 28. Postkomunistyczna Preszowszyzna i Łemkowszczyzna - Słowacja i Polska ; 29. Inne społeczności karpatorusińskie po rewolucjach 1989 roku ; 30. Ruś Karpacka - kraina istniejąca czy wyimaginowana?

dostępna do wypożyczenia

Ta pozycja znajduje się w zbiorach 2 placówek. Rozwiń listę, by zobaczyć szczegóły.

Wypożyczalnia dla Dorosłych

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. 94(4) (1 egz.)

Czytelnia Główna

Egzemplarze są dostępne wyłącznie na miejscu w bibliotece: sygn. 93/94 (1 egz.)