Emil, główny bohater Powrotu Orfeja, nie wychodzi z mieszkania. Żyje w klatce dręczących go fobii i natręctw. Poznajemy go w chwili, kiedy próbuje pozbyć się intruza – telefonów z call center. Za którymś razem w złości napomyka, że chce popełnić samobójstwo. Zosia z call center nie odpuszcza, dzwoni z prywatnego telefonu i Emil zaczyna jej się zwierzać. Opowiada historie z dzieciństwa i codzienne perypetie, często zabawne. Coraz bardziej zależy mu na dziewczynie i chociaż nie zostaną parą, Emil wraca do normalnego życia.

Cała opowieść jest jednym wielkim monologiem Emila. Nie słyszymy, co odpowiada Zosia i kilkoro innych rozmówców, ale się domyślamy. Pająk, rośliny czy na przykład mieszkanie – bo i z nimi Emil rozmawia - tylko słuchają.

"Z zamiłowania Pazińskiego do malarstwa Wojtkiewicza zrodziła się namiętna i pasjonująca książką, która - jak każda udana na temat wielkiego dzieła - jest opowieścią o tym, co fundamentalne". (Marek Bieńczyk, "Książki. Magazyn do czytania")

Witold Wojtkiewicz (1879-1909), może najwybitniejszy malarz polskiego modernizmu, tajemnicę swojej sztuki zabrał do grobu. Przez całe krótkie życie, naznaczone ciężką chorobą serca i świadomością, że artystycznej wizji nie zdąży rozwinąć, towarzyszyło mu przeczucie kruchości i absurdalności istnienia. Wyraził je najlepiej w portretach i w cyklach fantasmagorycznych scen rodzajowych, w których za temat przewodni obrał dzieciństwo, teatr, szaleństwo i śmierć. Doceniany przez historyków sztuki i uwielbiany przez widzów, wedle słów Pazińskiego „prosi się o nowe interpretacje”.

Punktem wyjścia dla dwóch części książki Przebierańcy w nicości, zatytułowanych Arkadia i Arlekinada, są rozważania wybitnych humanistów i znawców twórczości Wojtkiewicza: Jerzego Ficowskiego i Wiesława Juszczaka. Autor podejmuje twórczą z nimi dyskusję, ukazując ich sposób interpretowania dzieła Wojtkiewicza i proponując odczytanie własne. Stąd tytuły ogniw: otwierająca dyptyk Arkadia (z Ficowskim jako patronem) podejmuje temat utraty dzieciństwa i wygnania z mitu, dziecięcych póz i figur, tudzież przygotowań do „teatru życia”, który stanowi temat przewodni Arlekinady (z Juszczakiem jako patronem), eseju metafizycznego o malarstwie, teatrze i sztuce pozoru. Tytuł książki, Przebierańcy w nicości, jest parafrazą poetyckiego komentarza Wisławy Szymborskiej, odwołuje się do zgłębianego z górą sto lat temu przez Wojtkiewicza, ale wciąż aktualnego zjawiska – społeczeństwa spektaklu.

O autorze

Piotr Paziński, ur. 1973, pisarz, tłumacz i redaktor, pedel w Uniwersytecie Muri im. Franza Kafki. Opublikował książki: Labirynt i drzewo (2005), Dublin z Ulissesem (2008), Pensjonat (2009), Ptasie ulice (2013), Rzeczywistość poprzecierana (2015), Atrapy stworzenia (2020), ułożył antologię Opowieści niesamowite z języka polskiego (2021), przekładał prozę Szmuela Josefa Agnona. Bywa wykładowcą i fotografem.

Na przykładzie losów młodej dziewczyny i jej matki Ewa Szawul pokazuje zmagania kobiet z własną cielesnością. Młodsza bohaterka boleśnie przeżywa dojrzewanie, starsza – czas menopauzy, która ją zaskakuje i skłania do zrobienia życiowego bilansu. Rozbita na te dwa głosy opowieść próbuje odpowiedzieć na ważne pytania: Kiedy ciało zamienia się w „przeciwciało”? Dlaczego staje się wrogiem nastolatki? Dlaczego jest źródłem frustracji dojrzałej kobiety? Jak przełamać lęk i przepracować traumę, żeby zaprzyjaźnić się ze swoim ciałem?

Powieść powstała w toku studiów podyplomowych Szkoła Mistrzów prowadzonych na Wydziale Polonistyki UW w roku akademickim 2021/2022. Została wybrana do druku w drodze konkursu.

O AUTORCE:

Ewa Szawul - pisarka, scenarzystka, dramatopisarka. Jej książka Burza w mózgu (WAB 2014), uhonorowana została nagrodą Krakowskiej Książki Miesiąca, a dramat Light my fire! nagrodzony w Ogólnopolskim Konkursie Stowarzyszenia DRAMA. Stypendystka PISF, MKiDN i ZAiKS. Wraz z mężem prowadzi grupę Wataha Drums. Mieszka w Krakowie.

Historia młodego biologa Jakoba Rechnitza i jego wybranki Szoszany Ehrlich toczy się wśród żydowskich pionierówi w Jafie na początku XX wieku, ale mogłaby rozgrywać się wszędzie, bo wszędzie ludzie próbują odczytać ukryte poruszenia własnej duszy. I jeżeli dotąd Agnonowi w jego pisaniu towarzyszyły pokolenia rabinów i mędrców, w Przysiędze wierności dołączył do nich jeden mędrzec nowy: Sigmund Freud.

O AUTORZE

Szmuel Josef Agnon, urodzony w 1888 w Buczaczu, zmarły w 1970 roku w Jerozolimie, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1966 roku, jeden z ojców założycieli literatury izraelskiej, mistrz Amosa Oza i Cruji Szalew.

W kilku powieściach oraz kilkuset nowelach i opowiadaniach opisywał świat żydowskiej Galicji i życie w Ziemi Izraela. Świadek, kronikarz i krytyczny obserwator epoki tworzenia się izraelskiej państwowości oraz gwałtownych przemian społecznych pierwszej połowy XX wieku.Jego pisarstwo, głęboko zakorzenione w tradycji, zmaga się z wyzwaniami świeckiej nowoczesności.

Cztery opowiadania: Kondukt, Staruszek, Manuskrypt Izaaka Feldwurma i Mieszkanie. Piotr Paziński powraca w nich do tematyki znanej z Pensjonatu. Pisze o utraconej tradycji żydowskiej Warszawy, o nieobecności i odchodzeniu bliskich. Sugestywnie łączy warszawskie tu i teraz z biblijną przypowieścią, czasem ironizujeąc, tworzy przejmującą metaforę żydowskiego losu.

Narracje metafizyczne Piotra Pazińskiego krążą po obrzeżach tego, co nazwano rzeczywistością wyniszczoną. Sięgają po magię postpamięci, dopisującej legendy światu ocalałych. Pustkę po ich odejściu wypełnia mitotwórcza praca wyobraźni. „Znam wasze dziwactwa – czytamy – i wasze historie, znam niejedną tajemnicę, tu opowieść, tam jakiś kawałek, wszystko w strzępach, jak poprzecierane sukno, więcej milczenia niż mowy”. A więc fantazmatyczna wędrówka w labiryncie cmentarza żydowskiego przy warszawskiej ulicy Okopowej, dzieje szarlatańskiej księgi adresowej, poszukiwanie zaginionej opowieści o Dzielnicy Północnej i noc w pełnym wspomnień mieszkaniu zmarłej – to cztery nielegalne i problematyczne odnogi czasu, jakie odkrył niegdyś Bruno Schulz. „Spróbujmy tedy odgałęzić w którymś punkcie historii taką boczną odnogę, ślepy tor, ażeby zepchnąć nań te nielegalne dzieje”...

Jan Gondowicz

Piotr Paziński, filozof,

pisarz, tłumacz, naczelny redaktor żydowskiego dwumiesięcznika "Midrasz", autor książek o Jamesie Joysie. Za przekład 12 opowiadań Szmuela Josefa Agnona zebranych w tomie Przypowieść o skrybie został wyróżniony Nagrodą im. Boya-Żeleńskiego 2017.

"Te małe przenikliwe prozy poruszają i niepokoją jednocześnie. Jeżeli diagnoza, jaką stawiają, jest słuszna, to mamy w Polsce wielki problem".

Olga Tokarczuk

Dziewięć kameralnych opowiadań z historią w tle.

„Historie rodzinne opowiadane najczęściej z perspektywy dziewczynki. W RuRu historia jest scenografią kameralnych obrazków. Gułag w końcówce lat 50., antysemickie nagonki na uniwersytecie i rok 1968 są krajobrazem adopcji, romansów i rozwodów, aresztowań i prób samobójczych.

Autorka Bajki o wojnie dobrze czuje się w narracjach prowadzonych z perspektywy dziewczynki, konfrontując oczekiwania i nadzieje młodości z gorzkimi rozczarowaniami dorosłości. Wyraźnie zarysowuje w swoich tekstach międzypokoleniowy konflikt. Rodzicielstwo służy dopieszczeniu własnego wizerunku w mediach społecznościowych, a dzieciom trudno jest nawiązać z rodzicami prawdziwą relację, żyją pod presją ich oczekiwań albo z ciężarem powodowanej ich występkami traumy. Co ciekawe, porozumienie możliwe jest często dopiero w drugim pokoleniu – między dziadkami a wnukami”. […] Autorka RuRu ma rozmach i koci luz. Pozwala historiom poprzeciągać się w słońcu, pobuszować w trawie i uciąć sobie drzemkę, jednocześnie nie tracąc z oczu nieuchronnej puenty”.

(z recenzji Moniki Ochędowskiej w „dwutygodniku.com”)

O AUTORCE

Jeżeli spacerując po warszawskim Ursynowie, spotkacie fantazyjnie ubraną panią z rudymi włosami, to musi być ona - Joanna Rudniańska. Właśnie tu napisała wszystkie swoje książki, między innymi Rok Smoka, za którą dostała Międzynarodową Nagrodę imienia Janusza Korczaka, dystopię Miejsca z roku 1999, która staje się coraz bardziej aktualna, Kotkę Brygidy i ostatnio powieść Sny o Hiroszimie.

Studiowała matematykę teoretyczną na Uniwersytecie Warszawskim, potem kilka lat lat pracowała naukowo w Polskiej Akademii Nauk.

Jej książki czyta się łatwo, choć poruszają tematy najtrudniejsze.

Psychoanaliza jest chorobą, która stara się leczyć;

antropologia jest dzikością, która stara się badać;

literatura jest szaleństwem, które stara się opisać.

Przynajmniej w tej książce.

Jan Gondowicz

"W wiosce nie ma już ani jednego żyjącego bajarza, nie licząc starej, nieprzyjemnej kobiety, która przeważnie siedzi w swojej ciemnej chatce, gryzie pestki słonecznika i plotkuje z innymi staruchami; wszystkie są, pozwolę sobie dodać, rozebrane do rosołu. Kiedy poprosiłem o tradycyjne opowieści, zrobiła taką minę, jakby właśnie sięgała pamięcią gdzieś w mgliste głębiny czasu, by następnie sprzedać mi jakąś ledwie naszkicowaną, trzeciorzędną imitację czegoś, co inne plemiona opowiadają z większym polotem i w pełniejszej wersji. Opowiedziała historię o niewiarygodnym trupie, ale bez nagłychzwrotów akcji, charakterystycznych dla plemienia Ngugi. Jeśli chodzi o sposób narracji, jej styl jest toporny, ograniczony do chronologii typu ,,najpierw to a to, a potem coś innego”. Wycisnąłem z niej cień emocji jedynie wtedy, gdy ją za to właśnie zrugałem. Wyjaśniłem, że nasza, brytyjska, tradycja opowieści jest wysoko rozwinięta, że opowieść zmienia kierunek jak zwinna ryba – płynie w przód i w tył, jak jej się podoba. Po co?, zapytała, patrząc na mnie zmrużonymi oczami i wypluwając łupiny do miseczki (gładkiej, bez zdobień). Dokładnie nie wiem, wyjąkałem, dla rozrywki, a może żeby oszukać słuchaczy. Nastąpiła pauza. Opowiadam w ten sposób, powiedziała, bo wszystko, co ci opowiadam, jest prawdą.

Takie dictum brzmi jak zatrzaśnięcie wieka trumny danej kultury. Wzorcem, powtarzanym przez każdą cywilizację w fazie jej głębokiego schyłku, jest wierność tak zwanym faktom (tu: prawdzie) w całej ich bezwartościowości, na czym tracą wynalazczość, kreatywność i rozwój. Takie nastawienie jest pewną oznaką zupełnej martwoty danej cywilizacji".

O AUTORZE

Søren Gauger jest kanadyjskim pisarzem i tłumaczem mieszkającym w Polsce od ponad dwudziestu lat. Rzeczy niewysłowione to jego druga książka wydana w Polsce, pierwszą była powieść Nie to, nie tamto z roku 2014. Autor wydał również dwa zbiory opowiadań w języku angielskim: Hymns to Millionaires i Quatre Regards sur l'Enfant Jésus. Tłumaczy prozę dwudziestolecia międzywojennego oraz współczesną. Na język angielski przełożył między innymi książki Witkacego, Brunona Jasieńskiego oraz Jerzego Ficowskiego. Mieszka w Krakowie.

Michał Sult, dobiegający czterdziestki krakowski profesor filozofii, ma orzec, czy Bóg istnieje. Ekspertyza potrzebna jest sądowi z powodu procesu wytoczonego Kościołowi katolickiemu, o zwrot pieniedzu przez lata dawanych na tacę.

Sult decyduje się powołać siedmioosobową komisję. W jej skład wejdzie ksiądz (zarazem profesor fizyki), znany z obrazoburczych poglądów pisarz, psycholog religii, reżyserka teatralna, lekarka pracująca w hospicjum oraz wyłoniony w programie telewizyjnym idealnie przeciętny Polak.

W pierwszej części powieści partie fabularne, w których Sult konsultuje swoje plany z żoną Marią oraz swoim mentorem, profesorem Winklerem, przeplatane są wywiadami prasowymi z przyszłymi członkami komisji. Druga część koncentruje się na obradach. Obserwujemy też zakulisowe gry i intrygi. Ostatecznie przebieg obrad całkowicie wymyka się Sultowi z rąk.

Akcja części trzeciej ma charakter quasi-sensacyjny. W krótkim czasie Sult musi odzyskać kontrolę nad komisją, co zmusza go do gorączkowej bieganiny po mieście oraz zastosowania półkryminalnych metod.

„Skoro mogła być »pierwsza polska powieść gejowska«, »pierwsza polska powieść dresiarska« itd., to może być i pierwsza polska powieść libertyńska. Czemu nie? Kto myśli jednak, że ta bądź inna winietka przylegać będzie szczelnie do pierwszej powieści autora Wista, ten jest w błędzie. [...]

Maciej Miłkowski pisze książki dla czytelnika, który jest już, zdaje się, na wymarciu: inteligenta starej daty, zdolnego docenić ironicznie odmalowane charaktery, paradoksy sprzecznych idei, wyrafinowanie konceptów, czystość rysunku fabuły”.

Eliza Kącka, dwutygodnik.com

„Być może nie jest tak (albo jest tak również), że powieść Miłkowskiego to »powieść kryminalna o wyraźnym profilu eschatologicznym«. Otóż pod koniec XXI wieku w polskim literaturoznawstwie próbowano zaszczepić termin »powieść postsekularna«, której jednym z wyznaczników miałoby być rozważenie kondycji religii/wiary w ponowoczesnym świecie. Być może powieść Miłkowskiego nalezy do utworów postsekularnych. I nawet jeśli jest to sprawa, podobnie jak istnienie Boga, beznadziejnie nieudowodnialna, to wciąż przeież pozostaje niewątpliwy urok tych zdań umiiejętnie złożonych”.

Jan Burnatowski, „Nowe Książki”

O AUTORZE

Maciej Miłkowski, ur. 1980 w Łodzi, od 2004 mieszka w Krakowie. Prozaik, tłumacz, felietonista. Ukończył psychologię na UŁ. Pracuje jako psycholog w krakowskim liceum.

Książka nominowana do Nike i Nagrody Gdynia 2017

Opowieść o dorastaniu. Opowieść o stracie. I o magii. O chłopcu w czerwonej pelerynie, który miał na imię Nic i był czarodziejem. O poszukiwaniu skarbów i zabawach w umieranie. O kocie, który nie chciał zostać Szarikiem, sercu napędzanym mechanicznym słowikiem i Dziadku z wąsami Hitlera. O śwince Marysi, która zjadła tęczę, o wszystkich bogach rzeki i Babci, która zmieniła się w drzewo. O karmieniu grobów, pladze biedronek i o tym, dlaczego koniec świata zaczął się w Niebie.

To nie jest bajka o śmierci.

„Wszystko zdarzyło się mniej więcej naprawdę”, jak pisał Kurt Vonnegut w Rzeźni numer pięć.

Prawie na pewno to prawda.

Zupełnie na marginesie książki Joanny Lech

Wielu z nas doskwiera monotonia życia – nawet bohaterskim dzieciakom z tej opowieści, choć robią wszystko, by ją rozproszyć. Rozpraszanie nudy jako życiowy cel. Bo życie na początku przez te straceńcze zabiegi wydaje się dość barwne, a nawet intensywne. Im więcej śmierci dużych i małych, spektakularnych bądź cichych pogrzebów, tym intensywniejsze.

Ta proza wydaje mi się właśnie taka: intensywna, zachłanna na wszystkie wspomnienia, doznania. Na to, co było dawniej, naprawdę i mocno było. A teraz jakoś nie chce.

Karol Maliszewski

Joanna Lech, ur. 1984. Autorka trzech tomów wierszy: Zapaść, Nawroty i Trans, laureatka wielu konkursów literackich (m.in. PTWK, im. R. M. Rilkego, im. J. Bierezina), nominowana do Nike i Silesiusa, Felietonistka, m.in. Korporacji Ha!art. Mieszka w Krakowie, kompulsywnie podróżuje, fotografuje i czyta.

To jest znakomita robota pisarska – i w ogólnym zamierzeniu, i w szczegółach, w rytmie i budowie zdań. Dziad zwany Tefilem jest intrygujący – przez swoją starczą nadgniłość, a zarazem energię gadania.

Ta proza ma wiele wspólnego z powieściami Becketta. Tam też monologujący bohaterowie, postawieni w sytuacjach egzystencjalnej nędzy, wypowiadają się nędzarską mową, ale od czasu do czasu – jak Tefil – zaskakują filozofią najlepszej próby.

O AUTORZE:

Rafał Wojasiński, ur. w 1974 r. prozaik, dramatopisarz. Autor m.in. Złodzieja ryb, Starej i Olandy (Nisza, 2018) oraz dramatów Długie życie, Siostry, Dziad Kalina. Autor wielu słuchowisk. Za Siostry otrzymał Gdyńską Nagrodę Dramaturgiczną, za Olandę, wydaną także w Wielkiej Brytanii i Bułgarii - Nagrodę Literacką im Marka Nowakowskiego

„Trzeci dzień świąt” to czwarta już książka prozatorska Macieja Miłkowskiego, psychologa, autora wydanej przez Niszę powieści „System Sulta” (2019) i zbiorów opowiadań „Wist” (2014) oraz . „Drugie spotkanie” (2017).

To jedenaście opowiadań połączonych zarówno tematyką, jak i specyficzną atmosferą. Bohaterowie Miłkowskiego uwikłani są w skomplikowane sytuacje uczuciowe i rodzinne, będące dla wszystkich raczej źródłem cierpienia niż szczęścia. Częstym wątkiem tych historii jest różnego rodzaju psychopatologia: depresja, samobójstwo, uzależnienia, stalking, pedofilia. Dla dramatycznych tematów autor znajduje misterną formę zakorzenioną w dokonaniach modernistów i postmodernistów.

„Polska, ten słowiański przyjaciel Zachodu” – powiedział Tomasz Mann, odwiedzając Warszawę w 1927 roku. Tak, to z pewnością my. To może nawet kwintesencja nas. A w każdym razie naszych aspiracji i wyobrażeń o sobie. Ale spójrzmy prawdzie w oczy, przynajmniej historycznej: Polska nie sympatyzuje z Zachodem. Ona do Zachodu należy – z wyboru, od dawna. Wielki zachodni pisarz nie brał tego pod uwagę.

W ostatnich dziesięcioleciach Europa Zachodnia trochę zbiedniała, trochę się przybrudziła i nieładnie się starzeje. Ale czar Zachodu nie przestaje na nas działać. Szczególnie młodzi pryskają, żeby sobie w Polsce, obiektywnie coraz ładniejszej, zasobniejszej, „nie zmarnować życia”.

Dlaczego Polacy wciąż uciekajądo krajów zachodnich? Czy decydują o tym tylko zarobki? A może wabi nas „zapach Zachodu” utożsamiany z wyższą cywilizacją?

Książka jest zapisem wędrówek Katarzyny Turaj-Kalińskiej po Europie i poszukiwaniem odpowiedzi na te pytania.

O AUTORCE:

Katarzyna Turaj-Kalińska wydała do tej pory 10 książek, w tym: Przepraszam, czy tu głaszczą? (2004), Szept nad szeptami (2016). Jest laureatką kilkunastu ogólnopolskich konkursów literackich.

Każde pokolenie w jej rodzinie wyjeżdża bardziej i na dłużej. Dziadkowie uciekali z Wołynia. Matka podróżowała bez ustanku – najpierw z teatrem Tadeusza Kantora, potem z własnym. Ona sama spędziła poza krajem kilkanaście lat. Córka osiedliła się w Szwajcarii, a wnuki od urodzenia są emigrantami. Kierunek zawsze ten sam – Zachód.

Na poziomie fabularnym jest to opowieść o dość przypadkowej przyjaźni raczej młodego polskiego pisarza i zgorzkniałego niemieckiego intelektualisty, którzy w pewien ciepły wieczór poznali się w Palermo. Ich znajomość sprowadzić można do kilku spotkań oraz garści listów, które w dużym stopniu koncentrowały się na postaci Oskara Buyona, powstańca styczniowego, pierwszego strażnika i kustosza wykopalisk w sycylijskim Selinuncie. Jednak nie o fabułę tutaj chodzi. Raczej o próbę uchwycenia przemian, jakim na przestrzeni setek lat podlega kultura oraz człowiek.

"Proza Kaspra Bajona jest ostentacyjnie niedzisiejsza. Nie tylko nawiązuje do modernistycznych wzorów pozwalających łączyć powolną literacką narrację z erudycyjnym esejem, ale korzysta z nich, by jeszcze głębiej sięgnąć w przeszłość. [...] Ten zwrot ku przeszłości nie jest jednak eskapistyczny. Przeciwnie, wyrasta z konfrontacji z dramatem najbardziej aktualnym i na powrót do niego odsyła".

Maciej Jakubowiak, "dwutygodnik.com"

W tej groteskowej opowieści perspektywa ludzka miesza się z optyką zwierząt, a znany świat, powoli znika w oparach absurdu. Czy stanowisko antropocentryczne jest jedynym uprawnionym? Kto ma prawo decydować o losie innych żywych stworzeń? Do czego zdolny jest człowiek i czy są jakieś granice? Zwierzęta, które zjadły swoich ludzi to sztuka o tym, co to znaczy umrzeć, być człowiekiem, przeżyć wojnę. To absurdalna, surrealistyczna, czarna komedia o konflikcie zbrojnym w Donbasie i antropocentryzmie.

Sasza i Misza, dwaj ukraińscy żołnierze, przeczekują bombardowanie w zrujnowanym, klaustrofobicznym wnętrzu w towarzystwie mówiących ludzkim głosem wypchanych psów, charta i pudla, oraz akwarium pełnego gadających rybek. Prowadzą dość absurdalne rozmowy, z których dowiadujemy się, że Wujo zakopał na pamiątkę w ogródku Trzech Ruskich, że kończy się pitna woda i że na podwórku leży zastrzelony Chłopczyn z rowerkiem, którego należałoby wnieść do środka i wypreparować jak psy. Rozmowy toczą się przy herbacie osładzanej wyglądającą jak cukier trutką, a całą sytuację komentuje zgryźliwie samowłączające się radio. Z czasem zwierzęta – a przewija się ich przez dramat sporo, od krów i knurów po gigantyczną, acz małomówną papugę – przejmują kontrolę nad tym mikroświatem. Eksperymentalny w formie i treści dramat przejmuje grozą i bawi, a jej bohaterowie – w swym oczekiwaniu nie wiadomo na co, najpewniej na własna zagładę – kojarzą się nieodparcie z Beckettowskimi Vladimirem i Estragonem.

Jedna z najpełniejszych publikacji dotyczących antysemityzmu: od źródeł po współczesność.

Książka Aliny Całej ŻYD – WRÓG ODWIECZNY? Antysemityzm w Polsce i jego źródła daleko wykracza poza dotychczasowe prace o polskim antysemityzmie. Autorka postawiła sobie za zadanie nie tylko – jak zwykle to bywa – bardziej lub mniej szczegółowy opis wszelkich działań, wypowiedzi i opinii niechętnych lub wrogich Żydom, ale też wyjaśnienie początków (może nawet należałoby napisać: prapoczątków) niechęci do społeczności żydowskiej.

Mottem całej pracy i jej trzonem mogłoby być sformułowanie: „Ideologia antysemityzmu jest zamkniętym konstruktem, w małym stopniu reaguje na zmieniającą się rzeczywistość, a bardziej jest skłonna do zapożyczeń od samej siebie”. Autorka potrafiła tę tezę bardzo dobrze udokumentować.

Prof. Anna Landau-Czajka

***

dr hab. Alina Cała – wieloletnia pracowniczka Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma, antropolożka i historyczka badająca społeczne dzieje Żydów w Polsce, a także stosunki między chrześcijanami a Żydami w XIX I XX w., w tym antysemityzm.

Absolwentka Katedry Etnografii Uniwersytetu Warszawskiego (1977) oraz studium doktoranckiego w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk (1984).

Autorka kilku opracowań monograficznych, m.in.:

• Asymilacja Żydów w Królestwie Polskim 1864-1897 (Warszawa 1989)

• Ostatnie pokolenie. Autobiografie młodzieży żydowskiej ze zbiorów YIVO w Nowym Jorku (Warszawa 2003)

• Wizerunek Żyda w polskiej kulturze ludowej (wyd. 4. Warszawa 2005)

• Ochrona Bezpieczeństwa fizycznego Żydów w Polsce powojennej. Komisje Specjalne przy Centralnym Komitecie Żydów w Polsce (Warszawa 2014).

Współautorka popularnego słownika dziejów i kultury Żydów polskich (Alina Cała, Hanna Węgrzynek, Gabriela Zalewska, Dzieje i kultura Żydów polskich. Słownik, Warszawa 2000), autorka wielu artykułów w książkach oraz czasopismach publikowanych w Polsce, USA, Izraelu, Francji, Słowacji i na Węgrzech.