Strategia jest niezmiennie obiektem zainteresowania teoretyków i praktyków zarządzania. Jeśli sięgniemy do klasyków, warto podkreślić, że D’Aveni uważa, iż celem strategii jest generowanie serii przewag temporalnych, Mintzberg opowiada się za tym, że firmy powinny bazować na strategii emergentnej, Eisenhardt i Sull kładą nacisk na proste reguły i strategiczne innowacje, a Krupski optuje za zarządzaniem na krawędzi chaosu. Inni z kolei uważają, że aby wygrać na rynku, firmy powinny być wyposażone w zestaw rozmaitych zdolności i umiejętności. To, że strategie mające wielkie szanse powodzenia narażone są także na duże ryzyko porażki, jest powszechnie dostrzeganym paradoksem. Ale takich paradoksów jest znacznie więcej, jak chociażby imitacja vs innowacja czy eksploatacja vs eksploracja. Dodatkowo wieloparadygmatyczność, wyrażająca się różnymi podejściami, teoriami czy po prostu różnymi założeniami epistemologicznymi, sprawia, że wyjaśnienia co do istoty strategii, procesu strategii czy praktyk strategicznych są wielowymiarowe, jednocześnie wprowadzając odmienne eksplanacje dotyczące natury rzeczywistości. Ważnym głosem w dyskusji jest artykuł Paradigm prison, or in praise of athe-oretic research. W tym eseju D. Miller (2007) wypowiada się przeciw paradygmatom i teoriom. Opowiada się za większą tolerancją w stosunku do badań, które lokują się między paradygmatami, są przedparadygmatyczne czy ateoretyczne, oparte wyłącznie na racjonalnym argumentowaniu lub nawet domysłach, a nawet są „brutalnie empiryczne”. Artykuły w niniejszej publikacji podejmują próbę mierzenia się z tymi „strategicznymi” paradoksami i paradygmatami, przedstawiając wyniki badań na temat tego, jakie procesy i praktyki konstytuujące codzienne działania organizacji i odnoszące się do strategicznych efektów są wsparciem dla paradoksu strategii i strategicznych paradoksów oraz w jaki sposób źródła przewagi konkurencyjnej i mechanizmy budowania wartości korespondują ze strategią. Dodatkową wartością przedstawionych opracowań są pluralistyczne sprawdziany rozpoznawania rzeczywistości z wykorzystaniem rozmaitych paradygmatów, teorii i podejść. Jerzy Niemczyk, Ewa Stańczyk-Hugiet

Dostosowanie współczesnych organizacji do niespotykanej wcześniej złożoności i dynamiki otoczenia, a co za tym idzie − do nieprzewidywalności zachodzących w nim zjawisk, wymaga od funkcjonujących przedsiębiorstw ciągłej i szybkiej adaptacji stosowanych systemów zarządzania i modeli biznesowych. Jest to warunkiem koniecznym realizacji zamierzeń strategicznych i uzyskania przewagi konkurencyjnej. Przedstawione w niniejszym opracowaniu artykuły lokują się w następujących obszarach: modeli biznesowych, sieci międzyorganizacyjnych, systemów zarządzania, orientacji procesowej i zarządzania projektami. Rozważania autorów osadzone są w kontekście paradoksów i antynomii − wszechobecnych w nauce i praktyce zarządzania. Poszczególne artykuły są oparte na solidnych fundamentach: na szerokich studiach literatury, na interesujących wynikach badań empirycznych, a tym samym nie tylko ukazują wielowymiarową naturę współczesnych organizacji i złożoność problematyki zarządzania w erze paradoksów, ale również zachęcają do dyskusji. Autorzy wskazują na nowe kierunki badań i inspirują do ich podejmowania. Zaprezentowane wyniki badań i poglądy mają również wymiar aplikacyjny, ich lektura może bowiem ułatwić przedstawicielom praktyki sprawne poruszanie się w „dżungli teorii zarządzania”. Janusz Lichtarski, Witold Szumowski

Zasoby niematerialne organizacji od czasu publikacji Barneya znajdują się w centrum zainteresowania badaczy zajmujących się zarządzaniem, a zwłaszcza zarządzaniem strategicznym. Zasobowa teoria firmy ewoluuje wraz z licznymi badaniami odwołującymi się do jej założeń. Początkowo zainteresowania poznawcze ukierunkowane były głównie na zasób wiedzy i organizacyjne uczenie się, a aktualnie eksplorowane są intensywniej pozostałe zasoby, szczególnie kapitał relacyjny. Ukierunkowanie badań na wnętrze organizacji i endogeniczne uwarunkowania jej funkcjonowania, strategii i zmian tworzy fundamenty pozwalające na lepsze zrozumienie istoty organizacji i mechanizmów, które w niej tkwią, wspomagając bądź ograniczając potencjał rozwoju. Niniejsza publikacja jest wyrazem nieustającego wysiłku badaczy, skierowanego na wyjaśnianie rzeczywistości organizacyjnej z perspektywy zasobów. Artykuły zostały pogrupowane pod kątem merytorycznym, tworząc jednorodne problemowo części: 1. Wiedza i organizacyjne uczenie się oraz kultura organizacyjna, 2. Reputacja, marki, relacje, 3. Ludzie w organizacji: postawy, przywództwo, 4. Zachowania organizacji i w organizacji. Autorzy postawili wiele ważnych poznawczo pytań. Podjęli także wątki metodyczno-metodologiczne. Ale myślą przewodnią opracowania są paradoksy oraz paradygmaty odnoszone do poszczególnych obszarów problemowych. Liczymy, że lektura tego zbioru będzie inspiracją do stawiania kolejnych pytań badawczych, do rozwijania istniejących teorii, do konstruowania zaleceń aplikacyjnych, do prowadzenia badań empirycznych i w końcu stanie się inspiracją do rozwijania nauki o zarządzaniu w sposób satysfakcjonujący zarówno akademików, jak i praktyków. Życząc owocnej lektury, dziękujemy Autorom za wysiłek włożony w przygotowanie publikacji, a Recenzentom za zaangażowanie na rzecz ich jakości. Ewa Stańczyk-Hugiet, Joanna Kacała

The presented volume of the Research Papers, devoted to the social responsibility of organizations, refers to the Visser’s concept of CSR 1.0 and CSR 2.0. The concept does not concern so much the computer science categories but the progress and need to redefine its role in society. It is worth emphasizing that the CSR transition has different features depending on a company and country. It is a complex and diverse process, both from the perspective of time and space. Within the framework of scientific discussion held on the CSR transition, several key areas of changes are pointed out. Firstly, early CSR understanding, often identifying it with philanthropy, slowly gives way to partnership relations and cooperation based on good communication between a company and a community. Secondly, the initiatives now should not be a minimalist response to social and environmental stakeholders’ expectations but should be initiated by company’s initiatives included in strategic plans and well-thought-out investments. Thirdly, the actions marked by image aspects and “produced” by PR departments will no longer constitute a credible motives confirmation for taking pro-social initiatives by a company. Enterprises will be judged on actual credible initiatives in the area of environment, society and ethics. Fourthly, a specialization (although still valid) will be gradually replaced by performances integrated into core companies’ operations. Fifthly, the effects of pro-social activity of enterprises, being visible as a form of a product or service, should not be any long er aniche project, but should be directed to a wide audience. In other words – it is about converting the “nice-to-have” product to the “must-have” one. Sixthly, the expansion of the CSR concept from the local initiatives to the global venture will allow a more culturally diverse and internationally applied concept.

Tytuł niniejszego zeszytu Prac Naukowych „Ekonomia – finanse – bankowość” sugeruje, że artykuły w nim opublikowane dotyczą szerokiego spektrum zagadnień. Autorzy skorzystali z potencjału wynikającego z takiego sfomułowania tytułu i opracowali zestaw artykułów związanych z każdym z wymienionych obszarów. Dodatkowo część prac ma charakter interdyscyplinarny, co utrudnia ich jednoznaczne zaklasyfikowanie. Ponieważ autorzy wywodzą się głównie z Uniwersytetu Opolskiego, część prezentowanych artykułów dotyczy regionu opolskiego jako obszaru badawczego.W obrębie ekonomii mieszczą się teksty autorstwa M. Buckiej i A. Zagórowskiej, J. Pieczonki oraz J. Platje, R. Poskarta i D. Rokity-Poskart. Duża część prac dotyczy finansów, jednak odnoszą się one do różnych ich obszarów. Do obszaru tematycznego dotyczącego finansów przedsiębiorstw zaliczają się opracowania S. Kauf i A. Tłuczak, A. Bruskiej i I. Pisz oraz M. Krasuckiej. Druga grupa zagadnień w obrębie finansów dotyczy finansów publicznych i samorządowych. W tym nurcie mieszczą się prace K. Ćwieląga i J. Olejniczaka. Kolejnym uwzględnionym w publikacji obszarem finansów są finanse osobiste, których dotyczy artykuł M. Maciejasz-Świątkiewicz. Ostatnia grupa artykułów jest poświęcona bankowości i ubezpieczeniom. Można do niej zaliczyć prace A. Czerwińskiego oraz M. Willmann.

Człowiek od pierwszych dni swojego rozumnego działania musi dokonywać wyborów między różnymi racjami. Kiedy owe racje są równorzędne – bądź to w ich niedogodności, bądź to w ich atrakcyjności – stają się tym, co encyklopedycznie nazywane jest dylematem. Mając na względzie, że większość dorosłego życia ludzie czynni zawodowo spędzają w organizacjach, przewodnim tematem naszego XIII przedsięwzięcia z cyklu Sukces w zarządzaniu kadrami w edycji z 2016 roku (pierwsza publikacja z tego zakresu pojawiła się w 1993 roku) są Dylematy zarządzania kadrami w organizacjach krajowych i międzynarodowych. Dylematy są przez nas traktowane zarówno jako stały element praktyki gospodarczej organizacji, jak i nieodłączny komponent metodycznych i konceptualnych rozważań podejmowanych w pracach badawczych. Tradycyjnie przyjęliśmy zatem, że głównym celem realizowanego projektu jest zaprezentowanie wyników badań teoretycznych i empirycznych, podzielenie się doświadczeniami badawczymi oraz wywodzącymi się z praktyki gospodarczej, podjęcie dyskusji i wymiana myśli oraz wskazanie nowych obszarów badań. Rezultatem przyjętego przez nas przedsięwzięcia badawczego są dwa tomy artykułów. Pierwsza publikacja została poświęcona zagadnieniom zarządczo-ekonomicznym, a druga – zarządczo-psychologicznym. Podział ten odpowiada profilom naukowo-badawczym organizatorów projektu, tj. Katedry Zarządzania Kadrami Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu oraz Instytutu Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego, a ukształtował się też w wyniku wieloletniej współpracy.

Oddajemy w ręce Czytelnika drugą publikację stanowiącą rezultat projektu badawczego z cyklu Sukces w zarządzaniu kadrami. Przewodnim tematem edycji w roku 2016 - o czym już była mowa we Wstępie do PN 429 – są Dylematy zarządzania kadrami w organizacjach krajowych i międzynarodowych. Przypomnijmy też, że o ile w PN 429 dylematy były rozpatrywane w kontekście problemów zarządczo-ekonomicznych, to w tomie niniejszym akcent zostaje przesunięty na problemy zarządczo-psychologiczne. Zatem i w jednym, i w drugim tomie wspólnym punktem odniesienia jest zarządzanie, którego podmiotem oddziałującym i jednocześnie przedmiotem oddziaływania są pracownicy. Z tego też względu obydwie publikacje mają charakter komplementarny. Przy okazji warto zauważyć, że w obu publikacjach terminy „zarządzanie kadrami”, „zarządzanie zasobami ludzkimi” czy „zarządzanie kapitałem ludzkim” są często stosowane zamiennie. W PN 429 zidentyfikowano sześć zasadniczych obszarów problemowych, do których nawiązywali poszczególni autorzy. Były to: wybrane narzędzia realizacji celów zarządzania zasobami ludzkimi, ewaluacja kompetencji i inwestycje w rozwój kapitału ludzkiego, kapitał ludzki i kompetencje pracownicze w perspektywie międzynarodowej, przywództwo i rozwiązania kadrowo-zarządcze w sektorze publicznym, dylematy logiczne i analityczne w teorii i praktyce zarządzania zasobami ludzkimi oraz nowa gospodarka i nowe trendy. Zatem przyjmowana przez autorów perspektywa dotycząca dylematów była stosunkowo szeroka. Podobnie rzecz się ma w niniejszym tomie. Chociaż i tutaj artykuły uporządkowano według kolejności alfabetycznej nazwisk ich autorów, to w strukturze problemowej PN 430 można wyodrębnić sześć zasadniczych obszarów tematycznych.

Przekazujemy w Państwa ręce kolejny zbiór artykułów zaprezentowanych podczas corocznej Konferencji Naukowej pt. „Gospodarka lokalna i regionalna w teorii i praktyce” organizowanej przez Katedrę Gospodarki Regionalnej Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Stanowią one wkład w proces wzbogacania wiedzy na temat procesów rozwoju lokalnego, które są współcześnie przedmiotem żywego zainteresowania środowiska nauki, władz publicznych wszystkich szczebli, sfer biznesowych, a także szerokich kręgów społecznych. Artykuły te zawierają szereg cennych informacji o stanie, uwarunkowaniach, mechanizmach i efektach owych procesów oraz o najbardziej prawdopodobnych ich przyszłych ścieżkach. Mogą i powinny być wykorzystane w trakcie projektowania i aplikacji lokalnych oraz ponadlokalnych polityk rozwoju lokalnego, dla których dobre podstawy informacyjne są warunkiem ich powodzenia. Przyczynią się w ten sposób do dynamizacji proce-sów rozwoju lokalnego, a przez to nie tylko do wzrostu jakości życia w lokalnych układach terytorialnych, ale również, poprzez transformację tych procesów i ich produktów w procesy i produkty ponadlokalne, do wzrostu jakości życia w kraju i jego poszczególnych regionach. Jesteśmy przekonani, że omawiane artykuły tworzą również interesującą płaszczyznę dialogu dla środowisk naukowych i samorządowych władz publicznych. Stanowią bowiem głos w dyskusji na temat pożądanych modyfikacji polskiego systemu samorządowego, która odbywa się współcześnie na wielu różnych forach. Zawierają argumenty za takim jego doskonaleniem, które – w ramach wielopoziomowego, zintegrowanego systemu zarządzania państwem – zwiększy podmiotowość samorządów lokalnych i regionalnych w prowadzeniu polityki rozwoju, zapewniając im jednocześnie wysoką zdolność do kreowania rozwoju lokalnego i regionalnego. Podsumowując, oddajemy te artykuły w Państwa ręce z przekonaniem, że okażą się przydatne zarówno w dociekaniach naukowych, jak i w praktyce zarządzania rozwojem lokalnym. Ryszard Brol, Beata Bal-Domańska, Andrzej Sztando

Problemy ekonomii, polityki ekonomicznej i finansów publicznych wydajemy w serii Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Niniejsza publikacja, stanowiąca pierwszą z czterech części materiałów konferencyjnych, zawiera 36 opracowań, w tym sześć w języku angielskim. Zostały one poświęcone aktualnym problemom naukowo-badawczym z zakresu teorii ekonomii, realizacji polityki ekonomicznej – w wymiarze mikro- i makroekonomicznym – oraz zagadnieniom związanym ze stanem finansów publicznych w Polsce i na świecie. Liczne grono autorów prezentuje wyniki swoich dociekań naukowych w postaci teoretycznych i empirycznych analiz związanych z polityką fiskalną na szczeblu centralnym i samorządowym, wykorzystaniem instrumentów polityki podatkowej w odniesieniu do opodatkowania kapitału, pracy i konsumpcji oraz z problemami polityki pieniężnej i rynku kapitałowego w skali krajowej i międzynarodowej. Po-nadto zeszyt zawiera opracowania dotyczące nierówności społecznych, polityki regionalnej i lokalnej, rozwoju produkcji rolnej, obszarów wiejskich i przetwórstwa spożywczego, problemów sektora usług turystycznych i transportowych, jak również rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw, efektywności wydatków na B+R oraz polityki państwa w obszarze rynku pracy. Publikacja nasza jest adresowana do środowisk naukowych i studentów wyższych uczelni oraz osób, które w praktyce zajmują się finansami publicznymi, współczesnymi problemami polityki ekonomicznej czy ekonomii. Poszczególne artykuły były recenzowane przez profesorów uniwersytetów, w większości kierowników katedr ekonomii lub polityki ekonomicznej. Za ich rzetelne recenzje chciałbym serdecznie podziękować. Dziękuję również pracownikom Katedry Ekonomii i Polityki Ekonomicznej Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu oraz wszystkim oso-bom i instytucjom zaangażowanym w powstanie tej publikacji. Jestem w pełni przekonany, że książka Problemy ekonomii, polityki ekonomicznej i finansów publicznych będzie Państwa inspirować do dalszych badań i dociekań naukowych oraz przyczyni się do powstania równie interesujących opracowań w przyszłości. Jerzy Sokołowski

One of the fastest growing areas in the economic sciences is broadly defined area of finance, with particular emphasis on the financial markets, financial institutions and risk management. Real world challenges stimulate the development of new theories and methods. A large part of the theoretical research concerns the analysis of the risk of not only economic entities, but also households. The first Wrocław Conference in Finance WROFIN was held in Wrocław be¬tween 22nd and 24th of September 2015. The participants of the conference were the leading representatives of academia, practitioners at corporate finance, financial and insurance markets. The conference is a continuation of the two long-standing conferences: INVEST (Financial Investments and Insurance) and ZAFIN (Financial Management – Theory and Practice). The Conference constitutes a vibrant forum for presenting scientific ideas and results of new research in the areas of investment theory, financial markets, banking, corporate finance, insurance and risk management. Much emphasis is put on practi¬cal issues within the fields of finance and insurance. The conference was organized by Finance Management Institute of the Wrocław University of Economics. Scien¬tific Committee of the conference consisted of prof. Diarmuid Bradley, prof. dr hab. Jan Czekaj, prof. dr hab. Andrzej Gospodarowicz, prof. dr hab. Krzysztof Jajuga, prof. dr hab. Adam Kopiński, prof. dr. Hermann Locarek-Junge, prof. dr hab. Mo¬nika Marcinkowska, prof. dr hab. Paweł Miłobędzki, prof. dr hab. Jan Monkiewicz, prof. dr Lucjan T. Orłowski, prof. dr hab. Stanisław Owsiak, prof. dr hab. Wanda Ronka-Chmielowiec, prof. dr hab. Jerzy Różański, prof. dr hab. Andrzej Sławiński, dr hab. Tomasz Słoński, prof. Karsten Staehr, prof. dr hab. Jerzy Węcławski, prof. dr hab. Małgorzata Zaleska and prof. dr hab. Dariusz Zarzecki. The Committee on Financial Sciences of Polish Academy of Sciences held the patronage of content and the Rector of the University of Economics in Wroclaw, Prof. Andrzej Gospodaro¬wicz, held the honorary patronage.

Oddawany do Państwa rąk tom pod zbiorczym tytułem Wolny handel i szybki rozwój. Współczesne priorytety w gospodarce światowej zawiera artykuły autorów zaintere-sowanych problematyką rozwoju w dobie postępujących procesów globalizacji. Część pierwsza opracowania koncentruje się na zagadnieniach handlu międzynarodowego. Przesłanką zainteresowania problematyką handlu międzynarodowego był zawsze strach przed brakiem dóbr zaspokajających podstawowe potrzeby, a także dążenie do dobrobytu i bogactwa. Czynniki te inspirowały z kolei podmioty rynku światowego do walki o korzyści z wymiany. Tym samym handel zagraniczny stał się jednym z obiektywnych czynników różnicujących warunki rozwoju ekonomicznego każdego kraju w aspekcie funkcjonalnym. W zależności od prawidłowości tego rozwoju może być czynnikiem rozwoju gospodarczego lub jego barierą. Współcześnie uczestnictwo w światowym systemie handlu podlega także wpływom postępującej pod auspicjami GATT/WTO liberalizacji wymiany. Mając na względzie powyższe uwarunkowania o charakterze globalnym, należy pamiętać, że o korzyściach z wy-miany, mierzonych obecnie tzw. wartością dodaną, decydują zarówno liczne uwarunkowania, m.in. znajomość regulacji celnych, zasad zawierania umów handlowych, jak i dobrze funkcjonujące przedsiębiorstwa. Aspekty ekonomiczne wymiany międzynarodowej nie powinny jednak dominować nad społeczno-politycznymi, np. w kontekście handlu uzbrojeniem i kontroli zbrojeń oraz bezpośrednio związanymi z tym zagadnieniami bezpieczeństwa międzynarodowego, będącego bezsprzecznie jednym z ważniejszych priorytetów współczesnego świata. Część druga opracowania poświęcona jest właśnie współczesnym priorytetom w gospodarce światowej. Na pewno do priorytetów należą wzrost i rozwój gospodarczy. Biorąc pod uwagę systematykę czynników wzrostu gospodarczego, można wy¬różnić ujęcie historyczne oraz ujęcie modelowe. Ujęcie historyczne dotyczy analizy głównych czynników wzrostu gospodarczego, tj. kapitału, ziemi, pracy oraz wiedzy technicznej. Ujęcie modelowe sprowadza się do przeanalizowania czynników bezpośrednich, jak zatrudnienie i wydajność pracy, oraz pośrednich: majątku produkcyjnego, inwestycji i ich efektywności. Ponadto w teorii ekonomii rozdziela się analizę wzrostu gospodarczego od analizy fluktuacji gospodarczych. W ramach teorii wzrostu gospodarczego rozpatruje się w takim przypadku dwie kwestie: źródła fluktuacji oraz czynniki, głównie egzogeniczne, które mogą doprowadzić do zła-godzenia wszelkiego rodzaju fluktuacji. Na tym tle rozróżnia się zrównoważony wzrost gospodarczy lub wzrost gospodarczy w otoczeniu równowagi od wzrostu gospodarczego poza równowagą. [...] Małgorzata Domiter

Pojęcie trwałości w gospodarowaniu pojawiało się już kilkaset lat temu. W 1713 r. posługiwał się nim H.C. Carlowitz w odniesieniu do gospodarki leśnej, a w XIX wieku G.P. Marsh w relacji do niekorzystnych skutków rozwoju gospodarczego. Termin „rozwój trwały i zrównoważony” (sustainable development) oficjalnie po raz pierwszy pojawił się podczas Konferencji Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) w Sztokholmie w 1972 r. Od tamtego czasu powstało wiele definicji tego procesu, a większość z nich nawiązuje do tej, którą przedstawiono w Raporcie Komisji Brundtland „Nasza wspólna przyszłość” w 1987 r. Według niej rozwój trwały i zrównoważony opiera się na zaspokajaniu potrzeb teraźniejszości bez ryzyka uniemożliwienia zaspokajania potrzeb przyszłych pokoleń. Prawo przyszłych pokoleń do zaspokajania ich potrzeb rozwojowych implikuje potrzebę stworzenia określonych ram instytucjonalno-prawnych stymulujących zmiany działalności ekonomicznej i społecznej w kierunku ochrony zasobów środowiska. Polityka rozwoju zrównoważonego jest formułowana i wdrażana w skali globalnej, regionalnej, makroekonomicznej i lokalnej. Niniejsze opracowanie ma na celu wskazanie współczesnych trendów zmian jej podstaw teoretycznych, a także charakterystykę wybranych obszarów działań realizacyjnych. […] Prezentowane artykuły stanowią wkład do dyskusji nad ewolucją teorii rozwoju zrównoważonego i możliwościami jej urzeczywistnienia w praktyce, nad uwarunkowaniami wdrażania działań formułowanych na szczeblu Unii Europejskiej oraz na poziomie państw członkowskich (w tym adresowanych do podmiotów w skali lokalnej). Dotyczy to zarówno polityk makroekonomicznych, jak i sektorowych – w tym polityki środowiskowej. Skuteczność i efektywność tych działań może być odpowiedzią na wiele współczesnych wyzwań gospodarczych, społecznych i politycznych. Karol Kociszewski

Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych jest dziedziną (częścią składową) ekonomii, w której ramach bada się statyczne i dynamiczne uwarunkowania podejmowania decyzji dotyczących wykorzystania zasobów i walorów środowiska przyrodniczego. Powstała w wyniku współczesnego kryzysu surowcowo-energetycznego oraz internacjonalizacji (globalizacji) degradacji środowiska, co oznacza, że wspomniane wybory są dokonywane w warunkach coraz bardziej odczuwalnej ograniczoności dostępnych zasobów. Optymalizacja wykorzystania zasobów środowiska – jako jeden z kluczowych problemów ekonomii środowiska – implikuje potrzebę stworzenia określonych ram instytucjonalno-prawnych. Miałyby one ograniczyć negatywny i stymulować pozytywny wpływ działalności ekonomicznej i społecznej na dostępność i jakość szeroko rozumianych zasobów naturalnych. Polityka ekologiczna, w której ramach formułuje się i wdraża owe działania, jest realizowana w skali globalnej, regionalnej, makroekonomicznej i lokalnej. Niniejsze opracowanie ma na celu wskazanie współczesnych trendów zmian jej podstaw teoretycznych, a także charakterystykę wybranych obszarów działań realizacyjnych. […] Dla wyboru odpowiedniej polityki ochrony środowiska w kontekście znalezienia kompromisu pomiędzy dążeniem do maksymalizacji użyteczności (zysku) a koniecznością ochrony zasobów przyrodniczych istotne znaczenie mają: skuteczność, efektywność i sprawiedliwość. Prezentowane artykuły powinny stanowić wkład do dyskusji nad ewolucją ekonomii środowiska i działań praktycznych (formułowanych na szczeblu Unii Europejskiej oraz na poziomie państw członkowskich) w kontekście spełnienia tych kryteriów. Byłby to przyczynek do odpowiedzi na wiele współczesnych wyzwań gospodarczych, społecznych i politycznych, zwłaszcza w aspekcie rozwoju trwałego i zrównoważonego. Agnieszka Becla, Karol Kociszewski

Rozwój zrównoważony, a zwłaszcza implementacja opartej na nim strategii tworzy wiele wyzwań dla praktyki ochrony środowiska przyrodniczego i gospodarowania jego zasobami (w tym usługami). Pojawiają się one na wielu płaszczyznach, między innymi w postaci ekonomiki ochrony środowiska, którą uznać można za najwcześniejszą w polskiej literaturze, wywodzącą się jeszcze z sozologii, część badań nad nową proekologiczną strategią rozwoju społeczno-ekonomicznego, a także w formie studiów nad rolą postępu technicznego w ekonomii środowiska i zasobów naturalnych. Trzeci praktyczny wymiar problemów ochrony środowiska i korzystania ze środowiska przyrodniczego dotyczy – zyskującego na znaczeniu – aspektu społecznego. Powyższe grupy zagadnień pojawiły się w wielu opracowaniach przygotowanych i przedstawionych na konferencji. Problemy ekonomiki ochrony środowiska przyrodniczego i gospodarowania jego zasobami przyjęły postać między innymi: (1) związków pomiędzy rolnictwem a środowiskiem przyrodniczym i gospodarowania glebą, (2) gospodarowania odpadami komunalnymi, (3) gospodarowania wodą i ściekami, (4) wyzwań niskiej emisji i termoizolacji budynków, (5) „zielonych” miejsc pracy, a także (6) zagrożonych inwestycji i ubezpieczeń ekologicznych czy (7) analizy wskaźników efektywności ekonomiczno-ekologicznej realizowanych przedsięwzięć. Postęp techniczny jest kolejną, istotną płaszczyzną, na której pojawiają się i są rozwiązywane problemy praktyczne w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego i użytkowania jego zasobów czy usług. Uczestnicy konferencji podjęli w tym zakresie między innymi takie zagadnienia, jak: (1) techniczne problemy gospodarowania odpadami, (2) techniczne wyzwania energetyki odnawialnej, a także: (3) ekoinnowacyjne zachowania konsumentów czy (4) ekoinnowacje w produkcji żywności. Wymiar społeczny ochrony środowiska przyrodniczego i gospodarowania jego zasobami (w tym usługami) rozwija się szybko w ostatnich latach wraz ze zmianami w świadomości ekologicznej ludzi. Ta swoista „socjologia ekologiczna” pojawia się co-raz częściej w badaniach naukowych i prezentowanych publikacjach. Wśród uczestników konferencji przyjęły one postać między innymi: (1) społecznej odpowiedzialności biznesu, (2) partycypacji obywatelskiej czy (3) ekologicznego zarządzania zespołami ludzkimi. Zachęcając Czytelników do zapoznania się z przedstawionymi opracowaniami, wy¬razić można dwa oczekiwania – interesującej lektury oraz nadziei, że ta niezwykle istotna, z punktu widzenia rozwoju zrównoważonego i trwałego, problematyka będzie się na¬dal szybko rozwijać, z korzyścią dla środowiska przyrodniczego i ludzkiej cywilizacji. Agnieszka Becla

Publikacja obejmuje wybrane wyniki badań naukowych dotyczących problemów pol-skich rodzin oraz wyzwań i perspektyw polityki rodzinnej w Polsce, w różnych aspek-tach i wymiarach przestrzennych – przede wszystkim w wymiarze lokalnym. Zbiór otwiera artykuł dotyczący rządowych programów polityki rodzinnej powstałych po przełomie ustrojowym. Analiza ta stanowi istotną osnowę rozważań o szczegółowych obszarach polityki społecznej wobec rodziny, realizowanych na poziomie województw, powiatów i gmin. Należy bowiem mieć na uwadze, że w warunkach de¬centralizacji polityki rodzinnej państwa jest ona istotna nie tylko dla samej rodziny, ale także dla funkcjonowania samorządów, organizacji społecznych i innych podmiotów realizujących zadania na rzecz rodziny. Niezwykle ważne są własne inicjatywy samorządów na rzecz poprawy warunków funkcjonowania rodziny i realizacji przez nią podstawowych funkcji, m.in. prokreacyjnej, ekonomicznej, opiekuńczo-wychowawczej. Z tego też powodu interesujący jest artykuł dotyczący regionalnych (wojewódzkich) programów wspierania godzenia życia zawodowego z rodzinnym, uznawanych za kluczowe w polityce na rzecz podniesienia poziomu dzietności, a także tekst o polityce rodzinnej w strategiach rozwiązywania problemów społecznych w powiatach małopolski. W każdym z tych obszarów można też wyodrębnić szczegółowe problemy, które stają się wyzwaniem dla samorządowej polityki społecznej, w tym rodzinnej lub innych polityk szczegółowych. W tym kontekście warte uwagi są wyniki badań dotyczących specyficznej sytuacji samotnych kobiet, które pozbawione możliwości podziału obowiązków pomiędzy siebie i partnera, usiłują po¬wrócić na rynek pracy. Równie ciekawa jest analiza warunków działania nieformalnych form wsparcia rodzin w środowisku lokalnym. Dwa następne artykuły prezentują interesujące badania odnoszące się do funkcjonowania ustawowych instrumentów polityki rodzinnej wobec rodzin z dziećmi do lat trzech. Mowa o tradycyjnych żłobkach, które są rozwiązaniem najczęściej wybieranym przez rodziców małych dzieci, oraz o innowacyjnym rozwiązaniu, jakim jest opiekun dzienny. Publikację zamyka inspirująca analiza sytuacji przebywających w Norwegii polskich rodzin niewydolnych wychowawczo, a także funkcjonwania nordyckich instytucji chroniących interesy dzieci, głównie Służby Ochrony Praw Dzieci (Barnevernet). Redaktorzy opracowania serdecznie dziękują wszystkim Autorom artykułów, którzy poprzez ich złożenie poparli inicjatywę wydania tej publikacji, a poprzez zamieszczone treści wyrazili swoje przekonanie o potrzebie dalszego rozwoju badań poświęconych tematyce rodziny i polityki rodzinnej. Joanna Szczepaniak-Sienniak, Adam Kubów

Podjęcie tematyki innowacyjności wynika z wyzwań współczesnego zarządzania oraz stanowi naturalny efekt wcześniejszych prac, które dotyczyły mechanizmów doskonalenia przedsiębiorstw oraz budowania ich trwałej konkurencyjności. Wyzwanie, jakim jest kształtowanie innowacyjności organizacji, dobrze wyrażają słowa Linusa Paulinga, dwukrotnego laureata Nagrody Nobla, który powiedział, że „najlepszym sposobem na to, by wpaść na dobry pomysł, jest wpadanie na mnóstwo pomysłów”. Zachęcając do dyskusji o rozwijaniu innowacyjności służącej doskonaleniu i rozwojowi przedsiębiorstw, oddajemy w Państwa ręce kolejny numer Prac Naukowych z cyklu „Zmiana warunkiem sukcesu”. Jak zawsze proponowana problematyka jest zróżnicowana i zarówno podejmuje zagadnienia dotyczące zarządzania w ujęciu teoretycznym, jak i przedstawia wyniki badań empirycznych. Innowacyjność organizacji w dzisiejszym świecie ma kluczowe znaczenie dla rozwoju nie tylko ich samych, ale również gospodarki. Wprowadzanie „odpowiedzialnych” innowacji może przyczyniać się do doskonalenia przedsiębiorstwa. Dzieje się tak dzięki roli, jaką w procesach doskonalenia przedsiębiorstw odgrywa koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu, co przekłada się na dostarczanie zrównoważonej wartości, łączącej aspekty: ekonomiczny, społeczny i środowisko¬wy. W kolejnych artykułach autorzy stawiają kolejne pytania. Czy postęp innowacyjny wymusza zmianę kultury organizacyjnej przedsiębiorstw? Jaka jest rola menedżera w dostarczaniu innowacji przez zespoły wiedzy? Jakie warunki sprzyjają kreatywności i twórczości w firmach o wysokiej tolerancji niepewności? Kolejna grupa artykułów dotyczy wpływu technologii na wdrażanie zmian organizacyjnych oraz innowacyjnych. Ciekawym przyczynkiem do dyskusji mogą być badania, w których autorzy rozpatrują model biznesu jako siłę motoryczną aktywności innowacyjnej przedsiębiorstw oraz – w sytuacji odwrotnej – przypadek, gdy innowacyjne technologie wpływają na kształtowanie modelu biznesu firmy. Wierzymy, że tematyka innowacyjności jako źródła doskonalenia i rozwoju kształtującego kierunki zmian w przedsiębiorstwach stanie się dla Państwa wartościowym źródłem inspiracji w pracy naukowej. Joanna Kacała,Grzegorz Bełz

Tytuł publikacji 25 lat społeczeństwa obywatelskiego nawiązuje do rocznicy zapoczątkowania transformacji systemowej gospodarki polskiej w 1990 roku. Okres prze-chodzenia od gospodarki centralnie planowanej do rynkowej tworzył w Polsce warunki rozwoju społeczeństwa obywatelskiego i zmobilizował Polaków do aktywności w sferze gospodarczej i społecznej. Spowodował także przekształcenia strukturalne w gospodarce oraz powstawanie i współistnienie różnych form organizacyjnych pod-miotów rynkowych: prywatnych, nastawionych na zysk, oraz niedochodowych – o statusie prywatnym i publicznym. Ukształtował warunki rozwoju społecznej gospodarki rynkowej, którą opisuje art. 20 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku: „Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej”. W tym artykule Konstytucji pod¬kreślono znaczenie solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych w budo¬wie ustroju gospodarczego w Polsce. Nawiązano do potrzeby budowy społeczeństwa obywatelskiego, gdzie obywatele świadomie uczestniczą w życiu publicznym, są aktywni i odpowiedzialni oraz mają potrzebę samoorganizacji1. Społeczeństwo obywatelskie obejmuje bowiem obywatelską aktywność grupową (tworzenie i działalność różnych form organizacji pozarządowych), a także świadomość i postawę obywatelską, która przejawia się: zaangażowaniem obywateli w sprawy publiczne i państwa, działalnością charytatywną, zainteresowaniem sprawami społecznymi, podejmowaniem prac społecznych w formie wolontariatu. […] Zachęcamy do lektury niniejszej publikacji i wyrażamy nadzieję, że poruszane w niej problemy będą dla Czytelników zachętą do obserwowania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, odnotowywania cech zmian społecznych, a tak¬że do zainteresowania sprawami społecznymi oraz działalnością społeczną i charytatywną, co służy budowaniu społeczeństwa obywatelskiego. Barbara Mróz-Gorgoń, Barbara Iwankiewicz-Rak

W zbiorze niniejszych artykułów zawarte są poglądy przedstawicieli środowiska marketingowego na temat zmian dokonujących się w badaniach marketingowych, które wyrażają się stosowaniem nowych podejść badawczych oraz rozwojem metod i technik badań rynku. Zmiany te są immanentnie związane z przemianami zachowań konsumentów oraz rozwojem nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych, przyczyniającym się do powstawania takich rozwiązań, jak: big data czy marketing automation. Osoby korzystające z wyników badań w różnego typu przedsiębiorstwach oczekują, że dane oraz informacje, stanowiące podstawy decyzyjne, pozyskiwane będą w bardzo krótkim czasie. Coraz bardziej odczuwana jest potrzeba nie tylko diagnozowania sytuacji rynkowej, ale też przewidywania przebiegu procesów rynkowych i określania wpływu konkretnych czynników na analizowane trendy, które pozostają ze sobą w dialektycznym sprzężeniu. W prezentowanym numerze Prac Naukowych Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu ukazano także zastosowanie metody ocen ekspertów, jednej z metod przewidywania heurystycznego, służących do identyfikacji kierunków rozwoju współczesnego handlu i usług. Autorzy podkreślają również, że badanie zjawisk i procesów rynkowych coraz częściej wymaga przyjmowania w procesie badawczym różnych perspektyw, a także integracji metod i poszukiwania takich rozwiązań, które stanowiłyby pomost między metodami jakościowymi oraz ilościowymi, stwarzający możliwość głębokiego opisu badanych problemów, charakterystycznego dla metod jakościowych, przy zachowaniu porządku formalnego właściwego metodom ilościowym. W numerze przed-stawione zostały rozważania na temat stosowania podejścia krytycznego w badaniach marketingu, które dotyczą gromadzenia wiedzy o marketingu w celu konstruowania i porządkowania jego teorii. […] Krystyna Mazurek-Łopacińska, Magdalena Sobocińska

W artykułach zawartych w niniejszym numerze Prac Naukowych Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu ukazano nowe obszary zastosowań badań marketingowych i wskazano na zwiększające się potrzeby informacyjne różnego typu pod-miotów decyzyjnych na współczesnym rynku oraz na wzrost znaczenia badań marketingowych w zarządzaniu. Autorzy artykułów umieszczonych w prezentowanej publikacji wskazują na dy¬lematy pomiaru jakości życia w relacji do zdrowia i związane z tym implikacje dla badań marketingowych. Zaprezentowana została również kategoria świadomości ekologicznej klientów w aspekcie jej pomiaru. Ponadto przedmiotem rozważań są metody i techniki badań marketingowych wykorzystywanych w kreowaniu innowacji na rynku żywności funkcjonalnej. Wskazano także na trudności w pozyskiwaniu informacji od konsumentów w przypadku innowacyjnych produktów żywnościowych. Autorzy prezentują również wyniki badania motywów uprawiania sportu i rekreacji ruchowej. […] Autorami artykułów umieszczonych w prezentowanym numerze są pracownicy wiodących uczelni ekonomicznych w Polsce, a także wydziałów ekonomicznych i zarządzania uniwersytetów oraz politechnik. Przekazując niniejszy numer czasopisma, wyrażamy przekonanie, że wyniki ba-dań i analiz prezentowane w artykułach będą interesujące zarówno dla pracowników naukowych, jak i menedżerów oraz pracowników agencji badawczych. Krystyna Mazurek-Łopacińska, Magdalena Sobocińska

W dniach 15-16 września 2016 r. odbyła się III Ogólnopolska Konferencja Młodych Naukowców Nauk Przyrodniczych „Wkraczając w świat nauki 2016”. Konferencja na stałe już wpisała się w kalendarz wydarzeń naukowych na Wydziale Inżynieryjno-Ekonomicznym Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Organizatorem tych cyklicznych spotkań jest Katedra Inżynierii Bioprocesowej, aktywnie wspierana przez afiliowane przy niej Koło Naukowe Młodych Inżynierów oraz Akademickie Centrum Badań i Rozwoju BioR&D. Konferencja cieszy się rosnącą popularnością, o czym świadczy coraz większe grono gości. W tym roku gościliśmy ponad 150 przedstawicieli z 35 jednostek naukowych z całego kraju. Wysłuchaliśmy 87 referatów oraz zobaczyliśmy 80 posterów. Ta rosnąca liczba uczestników świadczy o zapotrzebowaniu na takie inicjatywy wśród młodych adeptów nauki. Jako organizatorom zależy nam na tym, żeby zarówno studenci, jak i doktoranci jak najwcześniej aktywnie wchodzili w świat nauki, a uczestnictwo w konferencji i możliwość publikacji są dla nich pierwszym krokiem i doskonałą okazją, by zaistnieć w świecie naukowym. Przed Państwem – w postaci niniejszej publikacji – prace przygotowane przez naszych uczestników. Tworzą one zbiór różnorodnych tematycznie artykułów naukowych, poruszających rozmaite zagadnienia i problemy z obszaru nauk przyrodniczych i bioekonomii. Składam podziękowania wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tego opracowania. Szczególnie dziękuję Recenzentom, którzy poświęcili swój czas na wykonanie recenzji. Uczestnikom konferencji i autorom publikacji życzę wielu sukcesów naukowych. W imieniu Komitetu Organizacyjnego Małgorzata Krzywonos