Uczymy się w szkole, że pierwszy rozbiór Polski miał miejsce w 1772 roku. Nic bardziej mylnego. Polska niemal upadła pod ciosami agresywnych sąsiadów już prawie tysiąc lat temu – w 1031 roku! Jak do tego doszło, że silne państwo polańskie Mieszka I nad Wartą, Odrą, Wisłą i Sanem, wydatnie powiększone przez jego syna Bolesława Chrobrego, zaledwie kilka lat po śmierci tego drugiego (w 1025 roku) stanęło na skraju przepaści? Co to spowodowało: błędy króla Mieszka II, zdrada księcia Bezpryma, niekorzystna konstelacja zewnętrzna, niepokoje wewnętrzne związane z rywalizacją możnych i reakcją pogańską? Na te i inne pytania próbuje odpowiedzieć dr Mariusz Samp, historyk średniowiecza specjalizujący się w dziejach Polski wczesnopiastowskiej. Ponieważ wyjątkowo skąpe przekazy kronikarskie rzucają niewiele światła na wydarzenia 1031 roku, autor stawia nowe hipotezy, aby wypełnić luki w bazie źródłowej. Ta popularna książka odsłania tajemnice polskiej historii w XI wieku!

Cedynia 972: wielkie zwycięstwo polskiego oręża!

Bitwa pod Cedynią to pierwsze poświadczone w źródłach starcie polsko-niemieckie. Stoczona 24 czerwca 972 roku do dziś jeszcze wzbudza silne emocje i wywołuje spory wśród historyków. Zakończyła się ona triumfem armii piastowskiej dowodzonej przez księcia Mieszka I.

Jakie okoliczności towarzyszyły wybuchowi wojny polsko-niemieckiej? Dlaczego margrabia łużycki Hodon zdecydował się zaatakować Mieszka? W jaki sposób słowiańskiemu księciu udało się pokonać lepiej wyszkolone i uzbrojone zachodnie rycerstwo?

Na te i inne pytania Mariusz Samp stara się znaleźć odpowiedzi w swojej najnowszej książce poświęconej historii średniowiecza. Zabiera czytelnika w najodleglejsze czasy naszej państwowości, o których w dalszym ciągu niewiele wiadomo.

Pierwszy król Polski zasłużył na miano władcy nietuzinkowego. Jednak jego droga do korony nie była łatwa…

Syn Mieszka I i czeskiej księżniczki Dobrawy objął rządy po śmierci ojca w 992 roku. O władzę musiał walczyć z macochą i przyrodnimi braćmi, których ostatecznie wypędził z kraju i mógł panować samodzielnie. Wspierał chrystianizację Polski, prowadził ekspansywną politykę i nie wahał się przystępować do wojny, gdy służyło to obronie interesów kraju. Przez wiele lat zabiegał o królewską koronę, którą zdobył dopiero w 1025 roku.

W najnowszej książce Mariusza Sampa pasjonaci dziejów politycznych będą mieli doskonałą okazję, by przyjrzeć się dyplomatycznym zdolnościom naszego pierwszego króla, a miłośnicy militariów prześledzą przebieg kolejnych działań zbrojnych z udziałem wojowniczego Piasta. Co istotne, autor stara się przedstawić Bolesława nie tylko jako wielkiego wodza, ale też jako mężczyznę z krwi i kości. Jakim był człowiekiem, mężem i ojcem? Życie prywatne Bolesława Chrobrego jest równie barwne jak jego polityczne zmagania, pełne namiętności i wielkich ambicji.

Bolesław III Krzywousty, jeden z najbardziej rozpoznawalnych władców piastowskich, objął samodzielne rządy nad Wisłą w 1102 roku. Rządził przez trzydzieści sześć lat, co plasuje go w czołówce najdłużej polskich panujących. Czego przez ten czas dokonał? Jak ocenić jego działania?

W swojej najnowszej książce Mariusz Samp skupia się na przedstawieniu politycznych i militarnych aspektów panowania Bolesława Krzywoustego. Autor analizuje m.in.: zmagania Bolesława o jedynowładztwo ze starszym bratem Zbigniewem, przebieg wojny stoczonej w 1109 roku z królem Henrykiem V, podboje ziem pomorskich i ich skutki oraz zjazd Bolesława Krzywoustego z cesarzem Lotarem III w Merseburgu w 1135 roku, gdzie Piast złożył sąsiadowi hołd lenny z Pomorza i Rugii.

To pozycja obowiązkowa dla wszystkich pasjonatów historii, którzy chcą lepiej poznać piastowskiego boga wojny i zgłębiać najstarsze dzieje Polski.

Kazimierz Odnowiciel, syn Mieszka II, objął władzę w 1034 roku. W ciągu swych kilkunastoletnich rządów podjął próbę wydobycia państwa wczesnopiastowskiego z kryzysu, zaznał goryczy wygnania, by następnie powrócić i przystąpić do odbudowy zniszczonej monarchii. Większość przedsięwziętych przezeń inicjatyw, mimo trudnych okoliczności, w jakich przyszło mu działać, okazała się udana, co świadczy o tym, że był roztropnym politykiem i dobrym wodzem. Jak zdołał to osiągnąć? Ile przeszkód musiał pokonać po drodze?

Mariusz Samp stara się w swej książce odpowiedzieć na te pytania. Zabiera czytelnika w podróż po niepewnych i mrocznych czasach, kiedy należało być zarówno wojownikiem, jak i politykiem.

Polski władca Bolesław Chrobry po śmierci swojego protektora i przyjaciela, cesarza Ottona III, w 1002 roku, wykorzystał rywalizację o tron królewski w Niemczech - z której zwycięsko wyszedł Henryk II z dynastii Ludolfingów - interweniując zbrojnie na pograniczu.

Na początku maja 1003 roku wybuchło w Rzeszy powstanie przeciwko Henrykowi II. Zainicjował je margrabia bawarskiej Marchii Północnej Henryk ze Schweinfurtu. Bolesław, chcąc go wesprzeć, ruszył z wojskiem do marchii miśnieńskiej, a potem podążył ku Łabie przez ziemie Sasów. Ostatecznie bunt załamał się i polski książę ograniczył się do najazdu na ziemie słowiańskiego ludu Głomaczów (Dalemińców) na zachód od Łaby. Zdobył spore łupy i uprowadził - według relacji kronikarza Thietmara - aż 3 tys. jeńców.

O początkach walk polsko-niemieckich, które trwały z przerwami aż do zawarcia pokoju budziszyńskiego w 1018 roku, zajmująco pisze Mariusz Samp. Omawia on również zagadnienia wojskowe epoki.

Po panowaniu Bolesława Chrobrego, który wyniósł państwo wczesnopiastowskie do poziomu regionalnej potęgi, nadszedł kryzys. Żądni rewanżu za wcześniejsze porażki sąsiedzi ze wschodu i z zachodu zmusili Bolesławowego syna Mieszka II do ucieczki za granicę. W kraju mnożyły się niepokoje, narastała reakcja pogańska.

Po śmierci Mieszka w 1034 roku władcą Polski został jego syn Kazimierz, któremu nadano później przydomek „Odnowiciel”. On również musiał opuścić ojczyznę, w której rządy przejęli lokalni możnowładcy. Jednym z nich był Miecław, który –jak podaje Gall Anonim, utworzył na Mazowszu własne państwo. Kazimierz po powrocie z Niemiec zaczął odzyskiwać swoje dziedzictwo. Szło mu to z wielkim trudem. Miecław był jego głównym przeciwnikiem. W konflikt włączył się ruski kniaź Jarosław Mądry, sojusznik polskiego księcia. Do decydującej bitwy doszło w 1047 roku w nieznanym dziś miejscu na Mazowszu.

Historyk średniowiecza, dr Mariusz Samp, opisuje te dramatyczne wydarzenia oraz wojskowość w Europie Środkowo-Wschodniej w XI wieku.

Związki dynastyczne Piastów z Rurykowiczami

Począwszy od czasów Kazimierza Odnowiciela, wśród piastowskich małżonek najwięcej było kobiet pochodzących z Rusi Kijowskiej, co miało na celu sprzymierzenie się z Rurykowiczami Większość małżeństw zawieranych na przestrzeni wieków przez polskich władców była bowiem mariażami politycznymi. Służyły one nawiązaniu lub umocnieniu sojuszu z innym państwem.

Jaką rolę odgrywały Rusinki u boku swych mężów? Co wiemy o ich codziennym życiu? Czy potrafiły się odnaleźć w świecie zdominowanym przez mężczyzn? Jak sprawdzały się jako matki i żony?

W swojej najnowszej książce dr Mariusz Samp szuka odpowiedzi na te pytania. Na podstawie dostępnych źródeł kreśli portrety kobiet – ruskich księżniczek, dla których los często nie był łaskawy. Niektóre z nich zapisały się w historii jako silne osobowości. Zapraszamy czytelników w kolejną podróż w odległe czasy średniowiecza!

Pierwsi Piastowie byli sprawnymi dyplomatami i jeszcze lepszymi wodzami. Potrafili nie tylko skutecznie powstrzymać niemieckie ataki, ale również pokonać silniejszego przeciwnika, dzięki czemu zdołali obronić i umocnić polską państwowość.
Mariusz Samp opisuje, w jakich okolicznościach wojska Mieszka I i jego syna Bolesława zwyciężały liczniejsze i lepiej wyposażone siły cesarskie. Na podstawie licznych źródeł i opracowań przedstawia pierwsze sukcesy naszego oręża, a także mniej znane epizody pierwszej wojny polsko-niemieckiej.
Jakie było znaczenie bitwy pod Cedynią? Czy Chrobry faktycznie był okrutnym i pysznym władcą? Jak konflikt polsko-niemiecki opisywał kronikarz Thietmar? Jaki przebieg miała współpraca militarna Piastów z Ludolfingami? Dlaczego zaledwie kilka lat po słynnym zjeździe gnieźnieńskim doszło do wybuchu długoletniej wojny?
Najnowszy e-book portalu Histmag.org to pozycja, którą można polecić nie tylko miłośnikom historii wojskowości, ale także wszystkim zainteresowanym początkami naszej państwowości.
Mariusz Samp – Absolwent historii wojskowości na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Obecnie doktorant Akademii Pomorskiej w Słupsku. Interesuje się historią wczesnego średniowiecza w Polsce, szczególnie zagadnieniami militarnymi z tego okresu. Publikował m.in. w „Przeglądzie Historyczno-Wojskowym", „Studiach z Dziejów Polskiej Historiografii Wojskowej" i „Kwartalniku Bellona". Autor książek „Krosno Odrzańskie 1005 i 1015" oraz „Praga 1004, Największa klęska Bolesława Chrobrego".