Zygmunt Kałużyński nigdy nie oczekiwał, by jego czytelnicy zgadzali się ze wszystkim co pisał. Ważniejsza była dla niego wymiana myśli a nawet ożywiająca umysł prowokacja. To była istota jego publicystyki! Przecież nie był profesorem ani nauczycielem był krytykiem filmowym i poszukiwaczem prawdy, którą potem na swoją odpowiedzialność głosił. Czasem upierał się przy niej, ale nigdy tych, którzy mieli inne zdanie nie lekceważył. Uważał, że dopiero w ogniu dyskusji powstają myśli, które się liczą.

Rozmowy z Zygmuntem Kałużyńskim były intelektualną rozkoszą. Przekonywałem się o tym przez prawie 30 lat naszej współpracy w telewizji („Warianty”, „Perły z lamusa” i wiele innych programów), w radiu, w tygodnikach „Polityka” i „Wprost”, w czasie spotkań z czytelnikami i w trakcie pisania naszych 8 wspólnych książek. Przeszedłem wszystkie fazy: od zafascynowanego niepokornym krytykiem ucznia aż po jego przyjaciela, który przyjął na siebie zadanie zapewnienia mu nieśmiertelności. Przynajmniej w pamięci pokoleń, z którymi sam będę miał do czynienia.

30 września 2009 roku minęło pięć lat od śmierci Kałużyńskiego. Dopiero po tak długim okresie jestem gotowy, by przedstawić naszą ostatnią książkę złożoną prawie w całości z nigdy dotąd niepublikowanych rozmów. Nagrywałem je w czasie choroby Zygmunta, gdy nastał czas w naturalny sposób skłaniający do prywatnej refleksji i podsumowania. Teraz wreszcie mogliśmy w naszych dialogach wyjść poza magiczny krąg tematyki filmowej i porozmawiać o tym, co w naszym życiu najważniejsze.

Tomasz Raczek

Kontynuacja bestsellerowej książki Tomasza Raczka Karuzela z madonnami, w której autor przedstawił 57 wybitnych kobiet XX wieku - gwiazd małego i dużego ekranu, estrady, literatury. Tym razem Raczek prezentuje 57 mężczyzn (pisarzy, sportowców, aktorów, dziennikarzy, malarzy, biznesmenów), których nazywa współczesnymi herosami.

Pokusiłem się o stworzenie osobistego leksykonu wyjątkowych mężczyzn, których losy a przede wszystkim wypowiadane przez nich opinie mogą pomóc na nowo zdefiniować pojecie bohaterów masowej wyobraźni. ? pisze Raczek we wstępie do książki - Wśród moich herosów znajdą Państwo nazwiska sławnych ludzi, których spotkałem w ciągu wielu lat mojej pracy i z którymi miałem okazję porozmawiać. Są też nazwiska mniej znane, ale ich właściciele z całą pewnością zasłużyli na to miano. Jednych i drugich pytałem nie tylko o ich losy, ale także o zapamiętane najszczęśliwsze chwile życia. Czy w ogóle pamiętają ów moment, gdy byli szczęśliwi?

Kolekcjonując wyjątkowych bohaterów Raczek zachowuje się jak botanik zbierający piękne motyle. Przyszpila ich do Karuzeli w wyjątkowo ważnej dla nich chwili: gdy dzieje się z nimi coś naprawdę ciekawego. Dlatego portrety jego bohaterów zawierają rozmowy uchwycone w różnych punktach ich życiorysów, zatrzymujące minione chwile wraz z tamtym stanem umysłu i emocji. Czasem zaś są zapisem rozmyślań o ludziach różnych epok, którzy zwrócili jego uwagę swoją wyjątkowością i... powszechnym jej niezrozumieniem.

Karuzela z herosami to rebus, który okazuje się tym ciekawszy, im więcej inwencji w jego odczytanie włoży czytelnik. Można go czytać po kolei, "od deski do deski", ale można też korzystać z sugestii umieszczonych na końcu każdego rozdziału i szukać skojarzeń w losach i poglądach bohaterów. To zadziwiające ile dzięki temu dowiadujemy się na ich temat, ale i na temat... nas samych! Aby tę przygodę kontynuować w świecie kobiet, wystarczy skorzystać z podpowiedzi kierujących uwagę czytelnika do właściwych rozdziałów w Karuzeli z madonnami.

Pięknie wydany zbiór osobistych szkiców Tomasza Raczka na temat idoli, którzy ukształtowali jego wyobraźnię i wrażliwość. Czytelnik odnajdzie tu przede wszystkim wielkie i głośne postacie XX wieku, ale nie tylko. Raczek sprytnie i z wdziękiem przemycił do swego gwiazdozbioru także kilkoro bohaterów zarówno z bardziej oddalonej przeszłości jak i dnia dzisiejszego, doprowadzając poczet idoli aż do aktualnej bohaterki zażartych dyskusji, Dody. We wstępie wyznał: "W Karuzeli z idolami przedstawiam Państwu mój osobisty gwiazdozbiór: odsłaniam się przed Państwem i zapraszam do mojego świata, pełnego wyjątkowych postaci, znerwicowanych artystów i odmieńców wystających z ujednoliconej obywatelskiej społeczności. Moi idole są wyraziści, najczęściej zbuntowani, czasem nieszczęśliwi; zawsze jednak na własną odpowiedzialność i nie zważając na cenę jaką przyjdzie im zapłacić po drodze dążą do zrealizowania siebie. Są lub pragną być silni. Nie trzymają się ich etykietki, choć każdemu z nich próbowano przykleić niejedną. Moi idole są niestandardowi, niepokorni, ale dzięki temu wewnętrznie wolni. W tym zbiorze nie ma miejsca dla loserów i nieudaczników. Przepustkę dałem tylko zwycięzcom, nawet jeśli na metę mojej świadomości dotarli z poszarpanymi duszami i śladami cierpienia. Karuzela z idolami ciągle się kręci, każąc nieustannie przenosić uwagę z jednego bohatera na drugiego. Z tego wirowania może wyłoni się u Państwa pragnienie, by nie żyć w zgodzie z regułami i każdą wyjątkowość cenić wyżej szarości. I jeszcze? by tworzyć własne gwiazdozbiory pełne idoli wyrażających nasze wewnętrzne potrzeby. Warto to robić, bo przecież to od swoich idoli uczymy się być sobą."

Bestsellerowa książka Tomasza Raczka poświęcona pięćdziesięciu siedmiu sławnym kobietom - aktorkom, gwiazdom estrady, pisarkom, dziennikarkom - które świadomie i nieświadomie wpłynęły na jego życie. Bohaterki nie są aniołami (choć czasem chcielibyśmy je w nich widzieć), ani potworami (choć bywa, że skarżą się, iż żaden mężczyzna nie może z nimi wytrzymać). W ich portretach, jak w kawałkach lustra, można zobaczyć historię XX wieku. Czasem także przypadkowo odbite fragmenty własnych doświadczeń. Losy 57 bohaterek przecinają się, splatają, wpływają na siebie. Dlatego lektura Karuzeli z madonnami może chwilami przypominać rozwiązywanie pasjonującej krzyżówki: jedno odgadnięte hasło pozwala szybciej odgadnąć i lepiej zrozumieć to, które się z nim krzyżuje. Prawdziwa gra towarzyska w skojarzenia.