Myśli nowoczesnego Polaka są arcydziełem polskiej myśli politycznej. To najważniejsze z dzieł politycznych Dmowskiego oprócz pogłębionej oceny sytuacji politycznej Polski oraz charakteru narodowego Polaków zawiera podstawową wykładnię zasad, jakimi powinien kierować się ruch narodowy i cały naród w dążeniu do odzyskania i zachowania państwowej suwerenności i tożsamości narodowej.

„Myśli nowoczesnego Polaka” stanowią najbardziej znane dzieło w historii ruchu narodowego oraz najważniejszą publikację polityczną Dmowskiego. Autor przedstawił tam swoje poglądy na szereg spraw związanych ze stosunkiem jednostki do narodu i jej zobowiązań względem niego.

Zawarte w książce przemyślenia, mimo upływu wielu lat od ich pierwszego wydania pozostają nadal w dużym stopniu aktualne. „Jestem Polakiem – więc mam obowiązki polskie: są one tym większe i tym silniej się do nich poczuwam, im wyższy przedstawiam typ człowieka”.

Jestem Polakiem – więc mam obowiązki polskie: są one tym większe i tym silniej się do nich poczuwam, im wyższy przedstawiam typ człowieka.

To bez wątpienia najbardziej znany fragment z Myśli Nowoczesnego Polaka - książki, która stanowi fundament polskiego ruchu narodowego. Wiele osób w dzisiejszych czasach powołuje się na nią, ale tylko nieliczni ją czytali. Roman Dmowski ponad 100 lat temu przedstawił program polityczny, który zakładał współdziałanie wszystkich warstw społecznych w budowaniu nowoczesnej Polski. Zbudowanej na takich podstawach jak: tradycja, własność prywatna i wolny rynek.

L’Allemagne, la Russie et la Question polonaise

„[…]po upadku ostatniego powstania kwestia polska przestała być międzynarodową, stała się kwestią wewnętrzną trzech państw, posiadających ziemie polskie, i, jako taka, zdawała się zbliżać ku rozwiązaniu. Zdawało się, że Prusy zgermanizują Polaków, że Rosja ich zrusyfikuje, Austria zaś, dawszy Galicji prawa narodowe, pozornie uregulowała raz na zawsze ich położenie w Państwie. Rzeczywistość wykazała, że te rachuby były mylne. Pomimo niezwykłych środków eksterminacyjnych, zastosowanych przez Prusy, narodowość polska w tym Państwie zdołała się nawet wzmocnić; system rusyfikacyjny w Królestwie nie przyniósł żadnych rezultatów, prócz ujemnych dla państwa, a nie rozwiązał sprawy nawet na Litwie; wreszcie, w Austrii, w miarę wzrostu sił Słowiańszczyzny i jej organizowania się, Polacy wchodzą na drogę polityczną, niedogodną dla posiadających hegemonię Niemców. We wszystkich ziemiach polskich, pod wpływem oświaty mas i demokratyzacji politycznej, nastąpiło podniesienie energii narodowej, i kwestia polska dziś, po czterdziestu latach, zjawia się na nowo jako paląca i pierwszorzędnej wagi dla każdego z trzech państw kwestia polityczna.[…]”

Sam autor pisze tak w streszczeniu książki przesłanym w przekładzie francuskim dla A. Leroy-Beaulieu, dyrektora Szkoły Nauk Politycznych we Francji.

Powszechnie uważa się, iż książka „Niemcy, Rosja i kwestia polska” była manifestem politycznym Narodowej Demokracji, najpełniej ujętą koncepcją tzw. orientacji rosyjskiej. Wszechstronna analiza geopolityczna, dokonana przez Dmowskiego, przywiodła go do tezy, iż w zbliżającej się wojnie Polska powinna szukać porozumienia z Rosją. Jest to zarazem jedno z głównych dzieł Dmowskiego obok „Myśli nowoczesnego Polaka” i „Polityki polskiej i odbudowania państwa”.

Wielkie dzieło twórcy Narodowej Demokracji i ojca polskiej niepodległości do dziś pozostaje wzorcem chłodnej, realistycznej analizy politycznej. Minęły dziesięciolecia, zmieniły się granice i systemy polityczne, zniknęły jedne państwa i pojawiły się nowe, co uczyniło z niektórych wniosków Dmowskiego martwe już dziś pomniki – ale sposób, w jaki do tych wniosków dochodzi, jak rozkłada politykę na czynniki pierwsze, jak bada i objaśnia interesy państw, wciąż prosi się o naśladowanie.

Książka „Niemcy, Rosja i kwestia polska” jest uważana za manifest polityczny Nowej Demokracji , ujmujący koncepcję tzw. orientacji rosyjskiej. Wydana po raz pierwszy w 1908 roku, była dostępna od razu w języku polskim, francuskim i rosyjskim, ukazując się później również w innych językach. Dmowski skupił się tutaj na trzech zasadniczych zagadnieniach: przedstawieniu sprawy polskiej, ukazaniu sytuacji międzynarodowej i na problematyce rosyjskiej. Sformułował myśl, ze głównym wrogiem polskości są Niemcy, a Polska powinna szukać porozumienia z Rosją.

Choć dzisiaj sytuacja geopolityczna w Europie znacznie się zmieniła, książka pozostaje znakomitym przykładem chłodnego, analitycznego realizmu politycznego charakterystycznego dla polskiej myśli narodowej.

Dzieło „Polityka polska i odbudowanie państwa” zostało napisane przez Dmowskiego w latach 1923-1924, a wydane po raz pierwszy w 1925 roku. Pozycja ta stanowi zapis działalności Dmowskiego oraz całego obozu narodowego, mającej na celu odzyskanie przez Polskę niepodległości. Opisuje ona kulisy działalności politycznej i dyplomatycznej przed, w trakcie oraz po I wojnie światowej, w tym przebieg konferencji pokojowej w Paryżu.

W setną rocznicę podpisania Traktatu Wersalskiego, głównego traktatu pokojowego kończącego I wojną światową i wprowadzającego de facto nowy polityczny ład w Europie oddajemy w ręce czytelników największą książkę autorstwa Romana Dmowskiego. Książka jest nie tylko świadectwem historycznym dużej wagi. Jest również, a może przede wszystkim, pierwszorzędnym podręcznikiem uprawiania polityki. Pokazuje narodową szkołę myślenia o narodzie, systematyczne działania obliczone na lata i pokolenia, a nie na dni i miesiące.

TomI

Ten komentarz do polityki mojej i obozu, któremu przewodziłem, ma na celu coś o wiele większego niż wykazanie, że ja i moi towarzysze pracy mieliśmy słuszność, żeśmy znaleźli właściwą drogę, że nasza polityka doprowadziła do zjednoczenia Polski w niepodległym państwie. Celem tym jest uświadomienie ludziom chcącym myśleć – położenia Polski w Europie, jej stosunku do innych narodów i wynikających stąd trwałych, niezmiennych, wiekowych zadań jej polityki. Zadania te stanęły przed naszym państwem od chwili zjawienia się jego na widowni dziejowej, stały przed nim zawsze i zawsze drogośmy płacili, ilekroć na nie zamykaliśmy oczy.

Roman Dmowski

W setną rocznicę podpisania Traktatu Wersalskiego, głównego traktatu pokojowego kończącego I wojną światową i wprowadzającego de facto nowy polityczny ład w Europie oddajemy w ręce czytelników największą książkę autorstwa Romana Dmowskiego. Książka jest nie tylko świadectwem historycznym dużej wagi. Jest również, a może przede wszystkim, pierwszorzędnym podręcznikiem uprawiania polityki. Pokazuje narodową szkołę myślenia o narodzie, systematyczne działania obliczone na lata i pokolenia, a nie na dni i miesiące.

Roman Dmowski urodził się 9 sierpnia 1864 roku na warszawskim Kamionku, zmarł 2 stycznia 1939 roku w Drozdowie pod Łomżą. Dziennikarz, publicysta, działacz społeczny i polityczny. Jeden z twórców i wieloletni przywódca Narodowej Demokracji, reprezentant Polski na konferencji w Wersalu, ojciec polskiej niepodległości. Autor licznych książek i broszur, redaktor naczelny „Przeglądu Wszechpolskiego”, jak również wielu innych tytułów prasowych. Twórca i patron Obozu Wielkiej Polski.

W setną rocznicę podpisania Traktatu Wersalskiego, głównego traktatu pokojowego kończącego I wojną światową i wprowadzającego de facto nowy polityczny ład w Europie oddajemy w ręce czytelników największą książkę autorstwa Romana Dmowskiego. Książka jest nie tylko świadectwem historycznym dużej wagi. Jest również, a może przede wszystkim, pierwszorzędnym podręcznikiem uprawiania polityki. Pokazuje narodową szkołę myślenia o narodzie, systematyczne działania obliczone na lata i pokolenia, a nie na dni i miesiące.

TomII

Ten komentarz do polityki mojej i obozu, któremu przewodziłem, ma na celu coś o wiele większego niż wykazanie, że ja i moi towarzysze pracy mieliśmy słuszność, żeśmy znaleźli właściwą drogę, że nasza polityka doprowadziła do zjednoczenia Polski w niepodległym państwie. Celem tym jest uświadomienie ludziom chcącym myśleć – położenia Polski w Europie, jej stosunku do innych narodów i wynikających stąd trwałych, niezmiennych, wiekowych zadań jej polityki. Zadania te stanęły przed naszym państwem od chwili zjawienia się jego na widowni dziejowej, stały przed nim zawsze i zawsze drogośmy płacili, ilekroć na nie zamykaliśmy oczy.

Roman Dmowski

W setną rocznicę podpisania Traktatu Wersalskiego, głównego traktatu pokojowego kończącego I wojną światową i wprowadzającego de facto nowy polityczny ład w Europie oddajemy w ręce czytelników największą książkę autorstwa Romana Dmowskiego. Książka jest nie tylko świadectwem historycznym dużej wagi. Jest również, a może przede wszystkim, pierwszorzędnym podręcznikiem uprawiania polityki. Pokazuje narodową szkołę myślenia o narodzie, systematyczne działania obliczone na lata i pokolenia, a nie na dni i miesiące.

Roman Dmowski urodził się 9 sierpnia 1864 roku na warszawskim Kamionku, zmarł 2 stycznia 1939 roku w Drozdowie pod Łomżą. Dziennikarz, publicysta, działacz społeczny i polityczny. Jeden z twórców i wieloletni przywódca Narodowej Demokracji, reprezentant Polski na konferencji w Wersalu, ojciec polskiej niepodległości. Autor licznych książek i broszur, redaktor naczelny „Przeglądu Wszechpolskiego”, jak również wielu innych tytułów prasowych. Twórca i patron Obozu Wielkiej Polski.

Zasługi Romana Dmowskiego dla odzyskania niepodległości i odbudowy państwa polskiego są nieocenione. Ten wielki przywódca Narodowej Demokracji, skuteczny dyplomata i wnikliwy analityk procesów politycznych całe życie poświęcił walce o wolność kraju. Był też wybitnym pisarzem politycznym i myślicielem. Głównym przedmiotem jego pracy pisarskiej było formowanie ideologii narodowej oraz wytyczanie kierunków polskiej polityki zagranicznej. W drugim tomie Wyboru pism znalazły się następujące dzieła: Niemcy, Rosja i kwestia polska, Upadek myśli konserwatywnej, Świat powojenny i Polska oraz Duch Europy.

Ponad 100 lat minęło już od pierwszego wydania „Upadku myśli konserwatywnej w Polsce”. Mimo to nie jest to jedynie źródło historyczne opisujące dawne spory polskich stronnictw politycznych w przededniu odzyskania niepodległości. To również inspirująca do dziś rozprawa z postawą ugodową, politycznym koniunkturalizmem i kunktatorstwem. Przeciwstawia jej ideę ponadczasową, program pracy na lata, by osiągnąć wyznaczone cele. Realizm nie oznacza bierności, a mierzenie sił na zamiary nie zmusza do rezygnacji z wielkich projektów. Wymaga natomiast planowania oraz systematycznej pracy. Dlatego, pomimo upływu czasu, myśli Dmowskiego są wciąż aktualne.

Roman Dmowski należy bezsprzecznie do kręgu najwybitniejszych polityków polskich XX wieku. Kształtował losy Polski wraz z takimi osobistościami, jak: Wincenty Witos, Ignacy Paderewski czy Władysław Sikorski, ale też jak jego przeciwnik polityczny — Józef Piłsudski. Był przede wszystkim twórcą obozu narodowo-demokratycznego, kreatorem myśli politycznej, społecznej i idei narodu, czemu wyraz dał w ponadczasowych zebranych w tej książce pismach: Myśli nowoczesnego Polaka, Polityka polska i odbudowanie państwa oraz Kościół, naród i państwo.

„Jestem Polakiem, więc mam obowiązki polskie – do tej sławnej formuły Romana Dmowskiego dodałbym, że jednym z obowiązków Polaka, jeśli nie każdego w ogóle, to co najmniej takiego, który chce się mienić wykształconym, jest poznać dorobek myśliciela, któremu Polska zawdzięcza odzyskanie niepodległości. Ta edycja trzech podstawowych dla zrozumienia jego myśli i działalności dzieł jest do tego znakomitą okazją”.

Rafał Ziemkiewicz

„Myśl polityczna Romana Dmowskiego była często krytykowana – z reguły stronniczo. Albowiem wbrew obiegowej opinii pisarstwo Dmowskiego nie ma wcale charakteru wąsko nacjonalistycznego czy szowinistycznego. Wręcz przeciwnie, mało który polski polityk i ideolog był tak krytyczny wobec wad swojego narodu. Myśli nowoczesnego Polaka, w których Dmowski opisał stan polskiego umysłu, czyta się jak dzieło na wskroś współczesne. Podobnie rzecz się ma z takimi dziełami, jak Polityka polska i odbudowanie państwa czy Kościół, naród i państwo. To aktualne po dziś dzień swego rodzaju podręczniki realistycznego myślenia o miejscu Polski w Europie. Dmowski chciał, żeby jego książki przyczyniły się do przemiany narodu polskiego, jego mentalności tkwiącej w ideologicznych mieliznach XIX wieku. Nie do końca mu się to udało i choćby dlatego warto jeszcze raz, w nowej rzeczywistości, zapoznać się z nimi ponownie. Okaże się, że jego przestrogi i wskazówki nie straciły wiele na aktualności, zachowując zaskakującą świeżość. Tym właśnie mierzy się wartość wielkiej myśli politycznej”.

Jan Engelgard