Model opieki pielęgniarskiej, skupiający się na na pacjencie, a nie na samej tylko chorobie i jej objawach, stosowany jest powszechnie w wielu krajach. Stawia on pacjenta i jego kontekst - środowisko życia, rodzinę - w centrum działania zespołu intedyscyplinarnego, podkreślając indywidualny charakter opieki i założenie elastycznego podejścia do podejmowania decyzji terapeutycznych. Tym samym, model ten uwzględnia preferencje i wartości pacjenta w opiece nad nim. Ten styl pielęgnowania, czyli opieka zorientowana na osobę (ang. patient cente-red-care), zdobywa coraz większą popularność, opierając się na 4 zasadach etycznych, związanych z podstawowymi prawami człowieka: autonomią, dobro-czynnością, nieszkodzeniem i sprawiedliwością. Udowodniono, że założenia takiej opieki zorientowanej na pacjenta wpływają na jakość jego życia oraz wyniki leczenia i pielęgnowania, zmniejszają ryzyko wystąpienia zespołu stresu pourazowego (PTSD) u pacjentów i ich rodzin, a u personelu medycznego poprawiają satysfakcję zawodową, zmniejszając ryzyko wypalenia zawodowego i poprawiając jakość pracy. Na podstawie takich założeń i obserwacji przygotowano niniejsze opracowanie, składające się z trzech rozdziałów tematycznych. Pierwszy rozdział skupia się na pracach opisujących opiekę medyczną, stawiającą pacjenta w centrum uwagi. Zawarto w nim prace związane z jakością życia pacjentów w różnych stanach chorobowych, aktualnymi społecznie zjawiskami związanymi z wojną na Ukrainie, kształceniu studentów pielęgniarstwa oraz opisujące zagadnienia etyczne w transplantologii. W kontekście opieki zorientowanej na pacjenta zaprezentowano prace związane z bezpieczeństwem podopiecznych oraz jakości komunikacji w zespołach medycznych, a także zagadnienia kliniczne dotyczące diety w padaczce lekoopornej i alergiach. Rozdział ten zawiera również wspomnienie o wybitnym naukowcu, profesorze Rudolfie Weiglu, który opracował szczepionkę przeciwko durowi plamistemu. Część druga monografii skupia prace badawcze i poglądowe dotyczące za-stosowania nowoczesnych zasad pielęgniarstwa w praktyce i w odniesieniu do nauki. W tym obszarze monografii zawarto prace na temat wewnątrzszpitalnego zatrzymania krążenia, obciążeń emocjonalnych pielęgniarek, wiedzy dietetycznej i aktywności fizycznej studentów pielęgniarstwa oraz pracy zmianowej personelu pielęgniarskiego. Opisano również zagadnienia związane z depresją u pacjentów z rakiem płuca, zespołem serotoninowym, rehabilitacji w stwardnieniu rozsianym, historii kształcenia pielęgniarek oraz szczepień przeciwko HPV. Trzecia część monografii zawiera w głównej mierze prace w formie studium przypadku, opisujące różnorodne rozwiązania problemów pielęgnacyjnych. Za-proponowane przez autorów opracowania rozwiązań tych problemów i zaprezentowane wyniki opieki mogą być przykładami dobrej i wzorcowej praktyki w leczeniu i pielęgnowaniu pacjentów. Zawarto tutaj opisy przypadków pacjentów z chorobą wrzodową żołądka, po resekcji żołądka, dziecka z przetrwałym przewodem tętniczym Botalla, chorobą zwyrodnieniową stawów, po amputacji kończyny dolnej, z zapaleniem płuc, po zabiegu strumectomii oraz po częściowej resekcji tchawicy. Monografię kończy rozdział opisujący udzielanie porady pielęgniarskiej w POZ pacjentom po przebytej hospitalizacji.

Zmiany w strukturze demograficznej społeczeństw obserwowane są wszędzie tam, gdzie odsetek osób powyżej 65. roku życia znacznie wzrasta. Wraz z wydłużaniem się trwania życia interesującym zagadnieniem staje się zachowanie odpowiedniej jego jakości, sprawności funkcjonalnej, a tym samym niezależności i zadowolenia z niego. Celem niniejszej publikacji było przedstawienie przeprowadzonych badań, dotyczących czynników wpływających na jakość życia kobiet w okresie późnej dorosłości (jakość życia oceniana w czterech domenach – somatycznej, psychologicznej, społecznej i środowiskowej) oraz określenie zależności między jakością życia a sprawnością funkcjonalną. Oprócz tego skupiono się także na zbadaniu i zaprezentowaniu postaw różnych grup wiekowych względem grupy osób 60+. W badaniach posłużono się metodą sondażu diagnostycznego, wykorzystując kwestionariusze: WHOQol-bref (ocena jakości życia), Ambivalent Ageism Scale (ocena ambiwalentnego podejścia do wieku) oraz skrócony kwestionariusz postaw wobec starości, oparty o „Skalę Postaw Wobec Starości”, a także test skojarzeń i test otwartych skojarzeń. Do oceny poziomu sprawności funkcjonalnej posłużono się próbami sprawnościowymi, składającymi się na Senior Fitness Test (ocena sprawności funkcjonalnej w wybranych obszarach). Łącznie przebadano 2681 kobiet i mężczyzn, w tym 1191 kobiet w wieku powyżej 60. roku życia. W ocenie sprawności funkcjonalnej badane kobiety uzyskały wyniki poniżej przeciętnych, szczególnie w próbach oceniających gibkość dolnej części ciała (próba CSRT) oraz gibkość górnej części ciała (próba BST). Pozostałe wyniki prób sprawnościowych (AC, 30SCS, TUG oraz 2MWT) mieściły się w normach przypisanych do wieku badanych lub były nieco powyżej. Wśród czynników korelujących ze sprawnością funkcjonalną wskazano: wiek, wykształcenie, sytuację materialną i stan cywilny. Uczestniczki badania oceniały jakość swojego życia oraz stan zdrowia głów-nie jako dobry lub średni. Wyniki samooceny jakości życia (mediana; uwzględniając aspekty całościowej oceny jakości życia, samooceny stanu zdrowia i oceny w czterech domenach) były równe 91 na 130 możliwych punktów. Stwierdzono dodatnie korelacje pomiędzy wybranymi próbami SFT a jakością życia. Analizując postawy względem osób starszych wykazano, że osoby z grupy wiekowej 15-19 lat oraz 20-24 lata prezentowały bardziej przychylne postawy względem osób 60+. W przypadku podskali wrogości badani w wieku 15-19 lat uzyskiwali istotnie wyższe wyniki niż pozostałe grupy wiekowe. Analiza uzyskanych danych dała obraz dużego nasilenia negatywnych postaw wobec osób star-szych. W pracy zaprezentowano graficzne siatki centylowe, opracowane dla sześciu prób sprawnościowych składających się na Senior Fitness Test. Przedstawione graficzne zmiany w sprawności funkcjonalnej dedykowane są populacji kobiet powyżej 60. roku życia w Polsce. Na podstawie wyników badań oraz własnych doświadczeń z zakresu działania na rzecz aktywizacji osób dojrzałych sformułowano rekomendacje. Wdrożenie ich może pomóc zmienić postrzeganie osób w okresie późnej dorosłości oraz zapewnić tej grupie wiekowej odpowiednie warunki do aktywnego starzenia się.