Lee Harvey Oswald, człowiek, który oddał śmiertelny strzał w stronę Johna Fitzgeralda Kennedy’ego, przez prawie trzy lata przebywał na terenie ZSRR. Dziewiętnastoletni zdemobilizowany żołnierz z prowincji, oczarowany marksizmem, demonstracyjnie zrzekł się amerykańskiego paszportu i w latach 1959-1962 mieszkał i pracował w Mińsku. Początkowa fascynacja z czasem jednak osłabła i Oswald, wraz ze świeżo poślubioną żoną Mariną Prusakową, wrócił do USA, by w 1963 roku na Dealey Plaza w Dallas dokonać zamachu na prezydenta Kennedy’ego.O trzech latach spędzonych przez Oswalda w ZSRR opowiada książka „Ślad motyla. Oswald w Mińsku”. Alaksandr Łukaszuk, autor książek poświęconych historii XX. wieku, tłumacz, dziennikarz i redaktor, dyrektor sekcji białoruskiej radia Swaboda, szczegółowo opisuje miński okres życia Oswalda.

Pierwsze w języku polskim wydanie tekstów Iwana Łysiaka - Rudnyckiego, jednego z najwybitniejszych historyków ukraińskich XX wieku.

Książka ukazuje się jako I tom Biblioteki Myśli Ukraińskiej XX wieku z przedmową Adama Michnika oraz obszernym wstępem autorstwa prof. Jarosława Hrycaka (Katolicki Uniwersytet we Lwowie).

Redaktorem naukowym polskiego wydania jest prof. Grzegorz Hryciuk (Uniwersytet Wrocławski).

Eseje i artykuły Iwana Łysiaka - Rudnyckiego to fascynujący przewodnik po historii Ukrainy (...). To jest obowiązkowa lektura dla tych, którzy chcą zrozumieć Ukrainę

(Adam Michnik).

Mariusz Maszkiewicz: Między bezpieczeństwem a tożsamością. Rosyjskie, ukraińskie i białoruskie interpretacje idei i koncepcji w polskiej polityce wschodniej (1990-2010).

Monografia Mariusza Maszkiewicza wypełnia dotkliwą lukę w zakresie publikacji naukowych dotyczących historii polskiej polityki wschodniej (...), dodatkowo ukazuje kontekst tej polityki w relacjach i w odbiorze naszych sąsiadów: Rosjan, Ukraińców i Białorusinów. I pod tym względem stanowi istotne novum.Nie ma bowiem wielu opracowań, w których odbiór polityki polskiej na Wschodzie byłby tak gruntownie i profesjonalnie zanalizowany.

prof. Leszek Zasztowt

Praca Mariusza Maszkiewicza pokazuje także, jak często polskie koncepcje polityki wschodniej rozmijały się z wyobrażeniami o rzeczywistości geopolitycznej mieszkańców tej części Europy, gdzie zamierzano je realizować. Nie uwzględniały przede wszystkim ukraińskich i białoruskich aspiracji politycznych oraz dynamiki procesów państwowotwórczych z udziałem tych narodów. Interesujące w tym kontekście są zwłaszcza przytaczane przez Autora bardzo trafne, a często pomijane przez polskich polityków analizy wydawców paryskiej "Kultury" - Jerzego Giedroycia i Juliusza Mieroszewskiego.

prof. Eugeniusz Mironowicz

W meandrach historii, polityki i geopolityki Mykoła Riabczuk od dekad znajduje argumenty na rzecz europejskiej integracji Ukrainy i bije na alarm: europejskiemu ogrodowi zagraża barbarzyńca ze wschodu. Eseje zawarte w tej książce powstawały w ciągu ostatniego ćwierćwiecza. Europa wciąż stoi w tym samym miejscu, ale to miejsce dramatycznie się zmieniło. Niektóre scenariusze rozgrywane dzisiaj Mykoła Riabczuk już kilkanaście lat temu przewidział z zadziwiającą trafnością, innych nie zdołałby przewidzieć nikt, mimo to w nowej sytuacji jego ogólna diagnoza uderza aktualnością: kluczem do bezpieczeństwa Europy jest Ukraina w europejskich granicach.

Automat z wodą gazowaną z syropem z lub bez. Powieść mińska to drugie wydanie książki z roku 2015 o tym samym tytule. Jest to opowieść o pragnieniu wolności w Mińsku dławionym żelazną pięścią sowieckiego totalitaryzmu. W gronie stiljagów, noszących koszule w papugi i słuchających rock’n’rolla, rozgrywa się historia miłości, przyjaźni i rozczarowania. W końcu zostaje tylko bezradność po zderzeniu się z twardą rzeczywistością niczym z automatem, z którego nie da się wydusić porcji gazowanej wody. Równorzędnym bohaterem powieści jest stolica Białorusi, zamieszkana przez fascynujące postaci – lingwistycznego geniusza Biga, Tatarkę Nelę, kagebistę Guryka, mordercę Johna F. Kennedy’ego Lee Harveya Oswalda. Mińsk, całkiem zrujnowany w trakcie II wojny światowej, został odbudowany w stylu socrealizmu. Uładzimir Niaklajeu darzy swoje miasto głębokim, ciepłym uczuciem, nic więc dziwnego, że niejeden wątek powieści pławi się w jego nostalgicznym blasku.

„Kiedyś Asia wyjechała z Mińska na tydzień do krewnych w Wiedniu. I od razu tłum przy okienku z wodą przerzedził się: kolejek nie było nawet w upały. Z Wiednia Asia przywiozła coca-colę, o której śpiewaliśmy: „Nie idźcie, dzieci, do szkoły, napijcie się coca-coli…” – sami wprawdzie nigdy coca-coli nie piliśmy i, jak się okazało, nie była nam do niczego potrzebna. Co tam jakaś coca-cola w porównaniu z bąbelkową wodą z syropem ze sklepiku Sałamona Majsiejewicza!”

Uładzimir Niaklajeu – białoruski poeta, prozaik, opozycjonista, kandydat na prezydenta Białorusi w wyborach w 2010 roku. Laureat Nagrody im. Jerzego Giedroycia za najlepsza książkę prozatorska w języku białoruskim w 2012 roku za powieść Automat z woda gazowana z syropem lub bez. Powieść mińska. Automat… jest pierwsza powieścią Niaklajewa przełożoną na język polski.

Jakub Biernat – dziennikarz TV Biełsat, reportażysta, tłumacz i podróżnik. Jego reportaże i teksty publicystyczne poświęcone krajom Europy Wschodniej były publikowane w najważniejszych polskich gazetach i czasopismach. W czasie swoich podroży odwiedził już 13 z 15 krajów powstałych po rozpadzie Związku Sowieckiego. Jego ulubiona postsowiecka republika jest jednak Białorus.

Przez lata kazano Białorusinom zapominać narodowe traumy, fałszowano ich historie i izolowano od świata. Nie mogli posługiwać się swoim językiem, propaganda radziecka chciała by stali się sowieckimi ludźmi, by o białoruskości zapomnieli. Nauczyli się więc uciekać i wieść życie w podziemi, dlatego nazywa się ich narodem partyzantów.

Cykl wywiadów z 13 białoruskimi intelektualistami jest wycieczką do ich podziemnego świata. Pokazuje zmagania Białorusinów w odkrywaniu własnej historii, kultury, języka. Walkę garstki społeczeństwa z systemem i zgodę sporej części na łukaszyzm. Przez pokazanie Białorusi różnorakiej - poważnej, cierpiącej, groteskowej - pomaga zrozumieć i poznać naszego wschodniego sąsiada, o którym najczęściej niestety myślimy stereotypowo.

Aby zrozumieć historię Ukrainy, należy przede wszystkim poznać jednego z bohaterów - Symona Petlurę. Niewielu polityków ma biografię równie zakłamaną przez histografię i propagandę sowiecką. Polacy o Petlurze wiedzą niewiele, znają jedynie stereotypowy wizerunek ukraińskiego szowinisty i organizatora pogromów antyżydowskich Ta pierwsza w języku polskim publikacja pozwala poznać atamana ukraińskiego - z pierwszej ręki. Bezcenny jest także wprowadzający esej Myrosława Popowycza. Oto dokumentacja czasu historycznego i sposobu myślenia wybitnego polityka ukraińskiego. (...) Tylko poznając historię Ukrainy z pierwszej ręki można zrozumieć tragiczną przeszłość i trudną współczesność.
Adam Michnik

Dzisiaj śpię od ściany to wyróżniony Europejską Nagrodą Literacką zbiór opowiadań litewskiej pisarki Giedry Radvilavičiūtė. W swojej twórczości skupia się ona na codzienności i z subtelną ironią splata ją w sieć kulturalnych aluzji. Przedmiotami na wpół autobiograficznych rozważań są samotność, nietrwałość relacji i kruchość fizyczna. Giedra Radvilavičiūtė jest silnym i niezależnym kobiecym głosem w litewskiej literaturze

Dzisiaj śpię od ściany to wyróżniony Europejską Nagrodą Literacką zbiór opowiadań litewskiej pisarki Giedry Radvilavičiūtė. W swojej twórczości skupia się ona na codzienności i z subtelną ironią splata ją w sieć kulturalnych aluzji. Przedmiotami na wpół autobiograficznych rozważań są samotność, nietrwałość relacji i kruchość fizyczna. Giedra Radvilavičiūtė jest silnym i niezależnym kobiecym głosem w litewskiej literaturze

Giedra Radvilavičiūtė (ur. 1960) – prozaiczka, eseistka. W 1983 roku ukończyła lituanistykę na Uniwersytecie Wileńskim. Jako autorka opowiadań zadebiutowała w 1986 roku. Sławę i uznanie krytyków przyniosły jej krótkie formy prozatorskie publikowane w tygodniku kulturalnym „Šiaurės Atėnai”. W 2002 roku wraz z innymi litewskimi autorami wydała zbiór esejów Siužetą siūlau nušauti (Fabułę najlepiej wystrzelić w kosmos), a w 2004 roku autorski zbiór opowiadań Suplanuotos akimirkos (Zaplanowane chwile). W 2015 roku została uhonorowana Litewską Nagrodą Państwową w Dziedzinie Literatury i Sztuki.

Małgorzata Gierałtowska (ur. 1979) – tłumaczka z języka litewskiego, absolwentka Katedry Językoznawstwa Ogólnego i Bałtystyki na Uniwersytecie Warszawskim. Autorka artykułów naukowych poświęconych XX-wiecznej prozie litewskiej. Współpracuje z Centrum Litewskim przy Ambasadzie Republiki Litewskiej oraz Litewskim Instytutem Kultury w Wilnie. Tłumaczy poezję, prozę, literaturę dziecięcą, eseistykę i sztuki teatralne.

„Stojąc w ogonku na poczcie lub w sklepie, jadąc trolejbusem, pijąc herbatę z pokrzywy rozcieńczoną białym winem, patrząc nocą w ciemność i głaszcząc swego kota, bez przerwy spekuluję, głowię się i dumam [...]. Skąd kawa w kawałku i gram w ana-gramie? Co robi cep w koncepcie, a co tyka w antykadencji? Jak brudas zmienia się w absurd i co łączy łaskę ze skałą? Dlaczego kryształy Swarovskiego wydają mi się kradzione? I wreszcie najważniejsze, co za bęcwał, a przede wszystkim na jakiej podstawie, ośmielił się nazwać penisa Wackiem?

Fragment opowiadania „Mowa pogrzebowa”

Wołodymyr Rafiejenko w kunsztowny i nieszablonowy sposób podejmuje temat wojny, która nieodwracalnie zmieniła jego ojczysty region. Odkąd do alegorycznego miasta Z na wschodzie Ukrainy zawitało wojenne piekło, przestały tu obowiązywać prawa boskie i ludzkie. Ukraińcy z Donbasu mierzą się nie tylko z realiami rosyjskiej okupacji, lecz także zaburzeniami czasoprzestrzeni i zjawiskami paranormalnymi. Od trudnych wyborów, których muszą dokonać bohaterowie Najdłuższych czasów, zależeć będą nie tylko ich własne losy, lecz także przyszłość całej Ukrainy i Rosji oraz Związku Radzieckiego, który co prawda upadł, ale nie do końca.
***
Piąty Rzym to coś więcej niż łaźnia. W mieście Z nie działają prawa fizyki. A mówiąc ściślej , działają inaczej, niż do tego przywykliśmy. Wysyłasz tu konia, a ten zmienia się w wiolonczelę . Czołg staje się grzechotką. Nieboszczyk melodią. Prawosławny czołgista Buriatem .
***
Żadnego innego Raju o prócz kraju swojego serca człowiek mieć nie może. I żadne inne Piekło też mu nie grozi. Możesz jeszcze za życia zasłużyć na Ukrainę wieczną i piękną, a możesz na wiekuiste prorosyjskie Z .
***
Uśmiechnie się, wysunie nos spod koca, a za oknem będzie padać śnieg. Błękitny promyk błyśnie w zamarzniętym oknie. Przed nim wielkie, ogromne życie, a wojny nie ma, nie było nigdy i już nigdy nie będzie.
-fragmenty książki
Wołodymyr Rafiejenko (ur. 1969) – ukraiński prozaik i poeta. Urodził się i wychował w Doniecku, gdzie studiował filologię rosyjską i kulturoznawstwo. Jego rosyjskojęzyczna proza porównywana jest do twórczości Nikołaja Gogola czy Wieniedikta Jerofiejewa. Latem 2014 roku opuścił rodzinny Donieck, obecnie mieszka w Kijowie. Za powieść Najdłuższe czasy został uhonorowany Nagrodą Wyszehradzką Partnerstwa Wschodniego. W roku 2019 opublikował swą pierwszą książkę po ukraińsku – Mondegrin. Pisni pro smert’i lubow.
*
*
*
Tłumaczka Anna Ursulenko – slawistka, adiunkt w Instytucie Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Autorka kilku przekładów literackich z języków ukraińskiego, rosyjskiego i czeskiego, przetłumaczyła między innymi fragment powieści Wołodymyra Rafiejenki Demon Kartezjusza („Odra” 2015, nr 7-8). W latach 2015-2017 współpracowała jako tłumacz z Międzynarodowym Festiwalem Literackim Miesiąc Spotkań Autorskich.
*
*
*
Tłumacz Marcin Gaczkowski – literaturoznawca, historyk, redaktor, nauczyciel akademicki na Uniwersytecie Wrocławskim. Tłumaczy z języków ukraińskiego i rosyjskiego na polski. Współtwórca portalu literackiego Rozstaje.art, członek Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.

Poznajcie Gusiewa – kwintesencję Rosji. Tylko tam przedstawiciel kultury najwyższych lotów, twórca wybitnych spektakli teatralnych i filozof, może być zarazem prostakiem. Przenikliwe oceny świata łączy w całość z bajdurzeniem o bytach pozamaterialnych. Rozumie kobiety, jakby był jedną z nich, a zarazem traktuje je przedmiotowo. Rosja jest ciężko zaburzona, potrzebuje terapeuty – wracza. Wracz jest Rosją, lecz Rosja nie jest wraczem.

Martin Ryšavý (ur. 1967) – absolwent biologii na Uniwersytecie Karola w Pradze oraz scenopisarstwa na Wydziale Filmowym i Telewizyjnym Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze (FAMU), obecnie wykłada na tej uczelni scenopisarstwo. Nakręcił ponad dziesięć filmów dokumentalnych, m.in. Afoňka už nechce pást soby(2004; nagroda na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Jihlavie), Malupien (2008), Slepý Gulliver (2017). Autor scenariuszy, m.in. do filmów Lesní chodci (2003) Ivana Vojnára, Aljona (2008) Jaroslava Brabeca. Przychylność krytyki literackiej i sympatię czytelników przyniosła mu dwutomowa powieść Cesty na Sibiř (2008), a podtrzymał Wracz (2011). Obie książki uhonorowano najważniejszą nagrodą literacką w Czechach – Magnesia Litera. Poza działalnością literacką, pedagogiczną i filmową Martin Ryšavý spełnia się muzycznie – jest wokalistą zespołu Bouchací šrouby.

Anna Wanik (ur. 1984) – absolwentka filozofii, menedżerka kultury, bohemistka, tłumaczka literatury z języka czeskiego. Przełożyła m.in. zbiór esejów Tomáša Kulki Sztuka a falsyfikat (2014), zbiory opowiadań Marka Šindelki Zostańcie z nami (2016) i Mapa Anny (2020), eksperymentalną książkę Ladislava Čumby Wittgenstein: wiadomo, że… (2019) oraz powieść dla młodzieży Transport poza wieczność Františka Tichego (2019). Założycielka Fundacji Kukatko, wspierającej polsko-czeską współpracę kulturalną.

Świetny sposób jak ominąć embargo na Rosję – przez Czechy. Zajebiste!
Andrzej Stasiuk

"Potwór pamięci" to intymne zwierzenia młodego historyka, którego życie zostało „uwięzione w pamięci” o Holokauście. Kiedyś marzył, że zostanie dyplomatą, obecnie jednak stały, choć skromny dochód gwarantuje mu zatrudnienie w Yad Vashem w charakterze przewodnika. Oprowadza izraelskie szkolne wycieczki po Auschwitz-Birkenau, Treblince, Majdanku i Chełmie, przez pewien czas skupia się na Bełżcu i Sobiborze.

Przed zbliżającą się siedemdziesiątą piątą rocznicą konferencji w Wannsee został zatrudniony jako ekspert w zespole przygotowującym uroczystości. W trakcie prac dochodzi do przykrego incydentu z niemieckim reżyserem filmowym. W liście do dyrektora Yad Vahem przewodnik próbuje wyjaśnić przyczyny awantury. Yishai Sarid zadaje serię trudnych pytań o pamięć, przemoc i traumę z polsko-izraelską historią w tle.

Yishai Sarid – uznany izraelski pisarz i adwokat. Należy do czołówki izraelskich prozaików. Wydał pięć powieści. Książka Potwór pamięci została przetłumaczona na języki francuski, niemiecki, angielski, włoski, hiszpański i kataloński. Po polsku ukazała się również jego powieść Limassol (2015).

Joanna Stocker-Sobelman – nauczycielka języków obcych, tłumaczka, autorka licznych publikacji dotyczących losów kobiet w Zagładzie.

Michał Sobelman – historyk, tłumacz literatury hebrajskiej, autor licznych przekładów na język polski, m.in. Hanocha Levina, Savyon Liebrecht, Binjamina Tammuza.

Król Asine i inne wiersze Jorgosa Seferisa to wybór poezji jednego najważniejszych poetów XX wieku, który miał niebywały wpływ na rozwój literatury europejskiej. Niewiele jest postaci w dwudziestowiecznej literaturze greckiej, których unikatowy głos, połączony z niepowtarzalnym kunsztem słowa, odcisnęły tak znaczące piętno na kulturze Grecji nowożytnej, jak Jorgos Seferis (1900-1971), pierwszy grecki laureat literackiej Nagrody Nobla z 1963 r. Seferis odwraca bowiem dobrze nam znany punkt widzenia: to nie Europa patrzy na Grecję, szukając tam swoich korzeni i wzorców, ale Grecja spogląda na siebie samą, próbując odnaleźć własną tożsamość, sięgając do źródeł swojej tradycji. Wiersze wybrał i przełożył Michał Bzinkowski.

Oparta na faktach powieść opowiada o jednej z białych plam powojennej historii – „wilczych dzieciach”. Po II wojnie światowej niemieckie sieroty tułały się po Litwie w poszukiwaniu dachu nad głową i chleba. Uciekająca z Prus Wschodnich mała Renate ukrywa się wśród lasów, ale także wśród ludzi – ukrywając swoje niemieckie pochodzenie.

Otrzymuje przybranych rodziców i nowe, litewskie imię - Marysia, a historia jej rodziny ukazuje tragiczne losy wielu uchodźców z Prusów Wschodnich na Litwie. Powieść została oparta na prawdziwych historiach wilczych dzieci i ich krewnych.

Czas stalinowskich represji w Estonii. Do domu zwyczajnej, spokojnej rodziny wkraczają enkawudziści. Mama małej Leelo zostaje aresztowana za rzekomą zdradę radzieckiej ojczyzny. Estończycy, podobnie jak inne narody zniewolone przez ZSRR, wykazali się odpornością na komunistyczną propagandę. Powieść Mała towarzyszka i dorośli to złożony portret czterolatki, która poznaje świat w czasie okrutnego terroru, a mimo to z dziecinnym optymizmem czeka na powrót ukochanej mamy.

„– Enkawude? Robota Ruskich? – zapytałam rzeczowo, choć właściwie nie miałam pojęcia, co te wyrazy znaczą. Po prostu zauważyłam, że kiedy rozmawiano o poważnych sprawach, stwierdzano zwykle: „z enkawude nie ma żartów” albo „ach, to robota Ruskich!”.

– Wiesz co, umówmy się, że nie będziemy więcej używać tych słów, dobrze? – poprosił tata poważnie i posadził mnie na krześle przy biurku. – Szczególnie w obecności obcych. Mogą na nas ściągnąć sporo kłopotów.

– Tej piosenki „Enkawude po lesie” już więcej nie zaśpiewam – obiecałam.

– Oj, do diaska, jeszcze tego by brakowało! Możliwe, że przyjdzie do nas znowu ten pan, który był tu w dniu wywózki… wyjazdu mamy. Nie odzywaj się do niego za dużo, dobrze? Jeśli o coś zapyta, odpowiadaj „tak” albo „nie”, a najlepiej: „Jestem małą dziewczynką, nic nie wiem”. Zgoda?

– Hmm – przytaknęłam znacząco, chociaż to, że nic nie wiem, zabrzmiało jakoś obraźliwie. – Czy mogę powiedzieć: jestem małą towarzyszką, nic nie wiem?

– To jeszcze lepsze! – Tata wyglądał na zachwyconego.

– Towarzyszka brzmi dumnie! Przez duże T!”

Leelo Tungal (ur. 1947) – estońska pisarka, poetka i publicystka. Wydała kilkadziesiąt powieści dla dzieci i młodzieży oraz tomików wierszy, pisała i tłumaczyła (głównie z języków fińskiego i rosyjskiego) przedstawienia kukiełkowe, słuchowiska, libretta operowe, teksty piosenek, zbiory anegdot, podręczniki. Była dyrektorką w Estońskim Państwowym Teatrze Lalek, redaktorką naczelną czasopisma dla dzieci „Hea Laps”, redaktorką działu kultury dziennika „Eesti Maa”. Laureatka wielu nagród w dziedzinie literatury dziecięcej. W 2005 roku została uhonorowana jednym z najwyższych odznaczeń państwowych Republiki Estońskiej – Orderem Białej Gwiazdy IV klasy.

Marta Perlikiewicz (ur. 1976) – germanistka, tłumaczka. Współpracowała z Estońskim Centrum Literatury Dziecięcej przy publikacjach o problematyce praw człowieka, projekcie pisarzy i ilustratorów z krajów bałtyckich. Przełożyła sztukę teatralną Rasy Bugavičute-Pēce Miałam kuzyna na międzynarodowy festiwal teatralny Baltic Transfer* Festival. Tłumaczy opowiadania dla portalu kulturalnego Eesti.pl. Mieszka w Tartu.

Tom korespondencji Leonidasa Donskisa i Tomasa Venclovy. Dwóch wielkich litewskich intelektualistów - Venclova, od młodości związany z opozycją antykomunistyczną, w końcu pozbawiony obywatelstwa przez władze ZSRR, oraz Donskis, filozof i aktywny uczestnik debaty publicznej, przeprowadzają na kartach książki głęboką wymianę myśli. Ich listy wykraczają jednak zdecydowanie poza osobiste doświadczenia - przedmiotem rozmowy są wyrażane w Europie Wschodniej przewidywania, w których dysydenci, opozycjoniści, krytycy społeczni, pisarze i komentatorzy z tego regionu określili położenie, możliwości oraz przyszłość Europy i świata. Przegląd prognoz, zarówno tych konserwatywnych i reakcyjnych, jak liberalnych i demokratycznych, zawiera także wnikliwą diagnozę współczesnej sytuacji - nastania czasu poważnych wyzwań i kryzysów w związku z polityką Władimira Putina i sytuacją na Ukrainie.
Proroctwa wschodnich Europejczyków dotkniętych bezpośrednio totalitaryzmami XX wieku, które naznaczyły także losy ich krajów, stanowią wielką wartość, zwłaszcza w obliczu współczesnych wyzwań stojących przed naszą częścią Europy.

Reportaże ujęte w tym zbiorze to teksty będące zapisem bieżących chwil, ale mówiące o wydarzeniach szczególnych, które często zmieniły historię Europy Wschodniej i których konsekwencje odczuwamy do dziś; takim wydarzeniem była na przykład wojna pięciodniowa w Gruzji w sierpniu 2008 roku. Teksty te ilustrują również przemiany społeczne i mentalnościowe dokonujące się w regionie, takie jak problem homoseksualizmu w Rosji, ruchów neofaszystowskich, kryzys gospodarczy w mieście, które żyło z produkcji łyżek, a kiedy zakład padł, ludzie nie wiedzą, jak związać koniec z końcem.

(Małgorzata Nocuń, zastępczyni redaktora naczelnego Nowej Europy Wschodniej)

Europę Wschodnią można oglądać na wiele sposobów. Jednym z najciekawszych jest lektura reportaży. Bohaterowie tekstów reporterskich, ich losy, potrafią nieraz lepiej opowiedzieć o sytuacji w regionie niż sążniste analizy i syntezy. Autorzy "Nowej Europy Wschodniej" wyruszali do różnych krajów regionu, by opisać je dla nas, polskich czytelników. Byli dobrze przygotowani, znali realia i wiedzieli, o co pytać napotkanych ludzi. Nam pozostaje już tylko rozkoszować się dobrą lekturą.

(Andrzej Brzeziecki, redaktor naczelny "Nowej Europy Wschodniej")

Tango śmierci to opowieść o wielokulturowości Lwowa, którą przerywa druga wojna światowa. Dramatyczna historia prawdziwej przyjaźni Polaka, Ukraińca, Żyda i Niemca wzmocniona świetnym poczuciem humoru Jurija Wynnyczuka. Autor przekładu Bohdan Zadura.
Jurij Wynnyczuk (ur. 1952) – ukraiński pisarz, dziennikarz i redaktor. Ukończył studia na Wydziale Filologicznym Podkaprackiego Uniwersytetu Narodowego im. Wasyla Stefanyka. Dwukrotny laureat najbardziej prestiżowej ukraińskiej nagrody literackiej „Książka Roku BBC” – w 2005 r. za powieść Wiesniani ihry w osinnich sadach i w 2015 r. za Tango śmierci. Mieszka we Lwowie.

"Nasze matki – Włodzia Barbaryka, Gołda Milker, Jadzia Bilewicz i Rita Eger – poznały się w dziesiątą rocznicę Bazaru, przy symbolicznej mogile na Cmentarzu Janowskim, a że wszystkie cztery były lwowiankami, szybko się zaprzyjaźniły i zaczęły coraz częściej się widywać, ku zachwytowi dzieciaków, bo obchodziliśmy trzy Wielkanoce – katolicką, greckokatolicką i żydowską – i lubiliśmy chodzić w gości jedni do drugich, łasując to czerwony kozacki barszcz, w którym pływały uszka z grzybami, a na wierzchu złociła się podsmażona cebulka, to faszerowaną rybę, którą Gołda ozdabiała tartym chrzanem i dziwnymi wycinankami z gotowanych buraków i marchwi, to pierogi z kiszoną kapustą, to kwaśne gołąbki z tartych kartofli, to kiełbaski po bawarsku, to fantazyjne przekładańce, placki, strudle i precle, których zapach po brzegi wypełniał mieszkanie i łaskotał nozdrza." - fragment książki

Chcesz zrozumieć polską politykę, polskie ambicje i sentymenty? Jedna z dróg wiedzie poprzez przemyślenie naszego stosunku do Wschodu. To dlatego, począwszy od 1918 roku, każda epoka niepodległej Polski miała swoją młodą wschodnią myśl. Każde pokolenie ma własne podejście, własny styl. nie ma myślenia o Polsce bez planowania, w jaki sposób mamy być obecni na Wschodzie.

Polska Polityka Wschodnia 2012 zawiera teksty wygłoszone w czasie konferencji, która odbyła się we Wrocławiu w dniach 22-24 listopada 2012 roku pod patronatem Ministra Spraw Zagranicznych RP Radosława Sikorskiego.